جابانی

جابانی. [ ] ( اِخ ) نام محلی است که در آنجا شاه اسماعیل با فرخ یسار جنگ کرده است. ( تاریخ ادبیات ایران ادوارد برون ص 65 ).

نام محلی است

جابانی (روستا). جابانی ( به لاتین: Cabanı ) یک منطقهٔ مسکونی در جمهوری آذربایجان است که در شهرستان شماخی واقع شده است.

جابانی لهجه ای از کردی کرمانجی که در روستای جابان واقع بر سرراه دماوند ـ فیروزکوه به آن تکلّم می کنند. به نظر می رسد که جابانی ها از خراسان (قوچان) به این منطقه کوچانده شده باشند. این لهجه زیر تأثر گویش های منطقه، به ویژه دماوندی، تفاوت هایی با کرمانجی قوچانی و شیروانی دارد. تغییرات آوایی گویش جابانی: تبدیل /e/ به /a/ گاهی تبدیل /a/ به /e/ تبدیل /b/ به /v/. ترتیب صفت و موصوف و مضاف مضاف الیه همانند فارسی است و فقط نشانة ربط به جای کسرة فارسی، /-i/ است. ضمایر اشاره: va «این»، av «آن»، ضمایر فاعلی (منفصل): az «من»، do، hay، am، do، avena. نشانة مصدری -iya و -eni است: gertiya «گرفتن»، برخی از اعداد: yak «یک» piyenj «پنج»، naha «نُه»، daha «دَه». برخی از واژه های جابانی: sol «کفش»، hiv «ماه»، bar «سینه»، heg «تخم مرغ»، ro «روز»، qul «کوتاه»، akana «خندان»، agiri «گریان»، و espe «شپش».

💡 منطقه جابان زمانی تولیدکننده تخمه جابانی از نوعی هندوانه خاص بود که در این منطقه بعمل میامد و بعدها در بین مردم ایران بعلت تشابه اسمی به ژاپن و شناخت کمتر منطقه جابان به تخمه‌ژاپنی معروف شد اما در اصل تخمه جابونی است.

💡 تخمه‌جابانی یا تخمه‌ژاپنی نوعی آجیل و دانهٔ خوراکی است که در میان‌وعده‌ها خورده می‌شود. تخمه‌ جابانی همان تخمهٔ هندوانه نیست بلکه تخم نوعی هندوانه است که قابل خوردن نیست و به «هندوانهٔ آجیلی» مشهور است.