واژه بهاز در لغتنامه فارسی به اسبی اصیل و ممتاز اطلاق میشود که از جایگاه ویژهای در تیره یا گله برخوردار است. این اصطلاح، که ریشه در دانش دامپروری و اسبشناسی سنتی دارد، به اسبی اشاره دارد که به طور خاص برای تولید مثل و جفتگیری انتخاب شده است. انتخاب این اسبها معمولاً بر اساس معیارهای دقیقی چون خلوص نژاد، سلامت جسمانی، تواناییهای ممتاز و خصوصیات وراثتی مطلوب صورت میگیرد تا از این طریق، نسلهای آینده نیز از کیفیت و ویژگیهای برتر برخوردار باشند.
نقش آن در حفظ و ارتقاء کیفیت نژاد اسبها نقشی حیاتی و بنیادین است. اسبهای اصیلی که برای جفتگیری انتخاب میشوند، حاملان اصلی صفات مطلوب نژادی هستند. به همین دلیل، دامداران و پرورشدهندگان اسب با دقت فراوان، بهترین و شایستهترین اسبها را به عنوان بهاز برمیگزینند تا از طریق ایشان، ویژگیهای مثبت نژاد حفظ شده و حتی بهبود یابد. این فرآیند، که با هدف تضمین سلامت، زیبایی، قدرت و استقامت در نسلهای آتی انجام میشود، اساساً به حفظ میراث ژنتیکی اسبهای اصیل کمک شایانی میکند.