کلمات و اصطلاحات تخصصی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی

• اطلاعات (Information): داده‌ها یا نشانه‌هایی که معانی خاصی دارند و برای فرد یا سیستم مفید و قابل استفاده هستند. اطلاعات از پردازش داده‌ها به دست می‌آید.
• دانش (Knowledge): اطلاعاتی است که توسط فرد یا گروهی از افراد پردازش شده، تحلیل شده و در زمینه خاصی معنی‌دار و کاربردی شده است. دانش به تجربیات، تحلیل‌ها و درک عمیق از اطلاعات اشاره دارد.
• داده (Data): مجموعه‌ای از نشانه‌ها، حقایق یا مشاهدات خام که خود به تنهایی معنای خاصی ندارند و نیاز به پردازش دارند تا به اطلاعات تبدیل شوند.
• مدیریت دانش (Knowledge Management): فرآیند شناسایی، جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، انتقال و استفاده از دانش در سازمان‌ها به منظور بهبود تصمیم‌گیری، نوآوری و عملکرد کلی سازمان.
• سامانه‌های مدیریت اطلاعات (Information Management Systems): سامانه‌هایی که برای جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، پردازش و توزیع اطلاعات به منظور تسهیل دسترسی و استفاده از آن‌ها طراحی شده‌اند.
• استخراج اطلاعات (Information Retrieval): فرآیند جستجو، شناسایی و بازیابی اطلاعات از پایگاه‌های داده یا منابع مختلف به کمک الگوریتم‌ها و سیستم‌های جستجو.
• منابع اطلاعاتی (Information Sources): منابعی که داده‌ها و اطلاعات از آن‌ها استخراج می‌شود. این منابع می‌توانند شامل کتاب‌ها، مقالات، پایگاه‌های داده، اینترنت و غیره باشند.
• فناوری اطلاعات (Information Technology): استفاده از تکنولوژی‌های مختلف برای ذخیره، پردازش، و انتقال اطلاعات. شامل سخت‌افزارها، نرم‌افزارها، شبکه‌ها و سیستم‌های مختلف است.
• پایگاه داده (Database): مجموعه‌ای سازمان‌یافته از داده‌ها که به‌طور سیستماتیک ذخیره‌سازی و مدیریت می‌شوند. پایگاه‌های داده به تسهیل ذخیره‌سازی، جستجو و بازیابی اطلاعات کمک می‌کنند.
• تحلیل داده (Data Analysis): فرآیند بررسی و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها به منظور استخراج الگوها، روندها و اطلاعات مفید که می‌تواند به تصمیم‌گیری و حل مسائل کمک کند.
• اطلاعات شبه‌ساختاریافته (Semi-structured Information): اطلاعاتی که به‌طور جزئی سازمان‌دهی شده‌اند، مانند ایمیل‌ها یا صفحات وب که شامل ساختارهای مشخص نیستند، ولی می‌توان اطلاعات را از آن‌ها استخراج کرد.
• سواد اطلاعاتی (Information Literacy): توانایی شناسایی نیازهای اطلاعاتی و پیدا کردن، ارزیابی و استفاده مؤثر از منابع اطلاعاتی برای حل مسائل یا پشتیبانی از تصمیم‌گیری.
• مدل‌های اطلاعاتی (Information Models): مدل‌هایی که نحوه سازماندهی و ساختار اطلاعات را مشخص می‌کنند. مدل‌های اطلاعاتی می‌توانند شامل نمودارهای مختلف یا الگوریتم‌ها برای پردازش داده‌ها و اطلاعات باشند.
• حافظه سازمانی (Organizational Memory): دانش و اطلاعاتی که در طول زمان در سازمان جمع‌آوری و ذخیره می‌شود و به طور مستمر در تصمیم‌گیری‌ها و فعالیت‌های سازمانی به کار می‌رود.
• نظریه اطلاعات (Information Theory): شاخه‌ای از ریاضیات و مهندسی که به تحلیل کمیت، انتقال و ذخیره‌سازی اطلاعات می‌پردازد. این نظریه، به‌ویژه در ارتباطات دیجیتال و پردازش سیگنال‌ها کاربرد دارد.
• فناوری‌های جستجوی اطلاعات (Information Retrieval Technologies): تکنولوژی‌هایی که برای جستجو و بازیابی اطلاعات از مجموعه‌های داده‌های بزرگ (مثل موتورهای جستجو) مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• سیستم‌های اطلاعاتی (Information Systems): مجموعه‌ای از اجزاء که شامل افراد، نرم‌افزارها، سخت‌افزارها و رویه‌ها می‌شود که به منظور جمع‌آوری، پردازش، ذخیره‌سازی و توزیع اطلاعات به کار می‌روند.
• اطلاعات باز (Open Data): داده‌هایی که به صورت عمومی قابل دسترسی و استفاده هستند و برای همه بدون محدودیت‌های حقوقی یا مالی قابل بهره‌برداری‌اند.
• امنیت اطلاعات (Information Security): فرآیندهایی که برای حفاظت از اطلاعات در برابر دسترسی غیرمجاز، تغییر، از دست دادن یا تخریب انجام می‌شود.
• پیش‌بینی و مدل‌سازی دانش (Knowledge Prediction and Modeling): فرآیند استفاده از مدل‌ها و الگوریتم‌های پیچیده برای پیش‌بینی روندهای آتی و رفتارهای احتمالی در زمینه‌های مختلف بر اساس داده‌های موجود.
• ارزیابی اطلاعات (Information Evaluation): فرآیند ارزیابی کیفیت، صحت، دقت و اعتبار اطلاعات به منظور اطمینان از کاربرد صحیح آن‌ها در تصمیم‌گیری‌ها و پژوهش‌ها.
• زبان‌شناسی اطلاعات (Information Linguistics): مطالعه ارتباط میان زبان‌شناسی و پردازش اطلاعات به‌ویژه در زمینه جستجو و بازیابی اطلاعات، جایی که پردازش زبان طبیعی نقش عمده‌ای ایفا می‌کند.