در سورۀ مبارکۀ کوثر، خداوند متعال به پیامبر گرامی اسلام (ص) وعده‌ای بزرگ عطا فرمود: «إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ». بر پایۀ منابع معتبر روایی و تفاسیر فریقین، مراد از «کوثر» نهری است در بهشت که از جمله مواهب ویژه‌ی رسول خدا (ص) به شمار می‌رود. این نهر، به تصریح خود آن حضرت، از زیر عرش جاری است؛ آبی سپیدتر از شیر و شیرین‌تر از عسل دارد و بستر آن از مشک خوشبویی فراهم آمده است. هر که از این آب بنوشد، هرگز تشنگی نخواهد چشید. افزون بر این، مفسران شیعه با استناد به روایات اهل بیت (ع)، «خیر کثیر» در این وعده‌ی الهی را به کثرت نسل پاک رسول خدا (ص) از طریق دختر گرامیشان حضرت فاطمۀ زهرا (س) تفسیر کرده‌اند.
در گستره‌ی باورهای اسلامی، حوض کوثر در قیامت جایگاهی ویژه دارد. بر اساس روایات شیعی، در روز محشر امت پیامبر (ص) در کنار این حوض گرد می‌آیند. پس از آن که پرچم امام علی (ع) آشکار می‌شود، حضرت رسول از امت خویش درباره‌ی چگونگی پیروی از «ثقلین» (قرآن و عترت) می‌پرسند. آن گاه که پاسخ امت بر تصدیق قرآن و دوستی و اطاعت از عترت طاهرین باشد، پیامبر (ص) آنان را با بشارت و شادکامی، به نوشیدن از حوض کوثر فرمان می‌دهند. این حوض، نمادی از سیراب شدن مؤمنان از زلال هدایت و ولایت در سرای آخرت است.
در خصوص سقایت و میزبانی این حوض کریم، منابع روایی و تفسیری شیعه به‌طور متفق، امام علی بن ابی‌طالب (ع) را ساقی کوثر معرفی کرده‌اند. این مقام بلند، نشان‌دهنده‌ی جایگاه بی‌بدیل آن حضرت در واسطۀ فیض الهی و سرپرستی امت در قیامت است. جالب آن که حتی برخی از عالمان و متفکران اهل سنت نیز، با استناد به اخبار و احادیث معتبر، بر این رأی صحه گذاشته‌اند. بنابراین، کوثر نه تنها نهر بهشتی و حوض قیامتی است، بلکه نماد عینی فیض الهی و تداوم رسالت از طریق عترت پاک پیامبر (ص) به شمار می‌رود.
