مُعَدِّلُ النَّهار یک دایره فرضی در آسمان است که کره آسمان را از شرق به غرب نصف می‌کند. این دایره به این دلیل معدل النهار نامیده میشود که وقتی خورشید روی آن قرار می‌گیرد، طول شب و روز تقریباً در همه مناطق زمین برابر میشود، به جز در عرض‌های جغرافیایی بسیار بالا (نزدیک قطب‌ها). خورشید سالی دو بار، یک بار در آغاز برج حمل و یک بار در پایان برج سنبله، از این دایره عبور می‌کند.
این دایره دارای یک قطب شمالی است که قابل مشاهده است و یک قطب جنوبی که فقط در خط استوا یا نزدیک آن دیده میشود. اگر دایره معدل النهار، عالم را قطع کند و زمین را نیز قطع نماید، محل تقاطع روی زمین همان خط استوا خواهد بود. در واقع، این دایره عظیمه محیط بر دو قطب آسمان است و آسمان به شبانه‌روزی یک بار حول این قطب‌ها می‌گردد.
از منظر دیگر، در هر کره، دایره‌ای وجود دارد که دو قطب آن را در بر می‌گیرد و حرکت کره حول محور بین این دو قطب صورت می‌گیرد. این دایره میانی به دلیل سرعت بالای حرکت، به کمربند تشبیه شده و به آن منطقه نیز می‌گویند. بنابراین، معدل النهار همان دایره بزرگی است که محور حرکت نخستین آسمان محسوب میشود و در آن، سرعت حرکت آسمان حداکثر است و هر چه از آن دورتر شویم، سرعت کمتر و حرکت کندتر میشود.