سنگ ریزه

سنگ ریزه

سَنگ‌ریزه واژه‌ای مرکب و اسم است که به ریگ، رمل، خرده‌سنگ و پاره‌سنگ‌های ریز اطلاق می‌شود. این واژه در منابع معتبر لغوی فارسی همچون ناظم‌الاطباء با تعابیری هم‌چون ریگ و رمل و خرده‌سنگ توصیف شده و در فرهنگ‌های عربی‌زبان نظیر منتهی‌الارب و دهار معادل‌هایی چون حَصی، حَصاة و حَصباء برای آن ذکر گردیده است. همچنین در متون آموزشی تاریخی مانند نصاب‌الصبیان نیز این واژه به‌عنوان معادلی برای حَصباء به کار رفته است.

در متون ادبی و توصیفی فارسی، از سَنگ‌ریزه برای بیان تصویری از زمین‌های پوشیده از سنگ‌های کوچک و ریگ‌زارها استفاده می‌شود. برای نمونه، در جملاتی مانند صحرا ریگ و سَنگ‌ریزه بسیار داشت این واژه به‌خوبی حال‌وهوای محیطی پر از سنگ‌های ریز و خاک‌آلود را به ذهن متبادر می‌سازد. این اصطلاح علاوه بر کاربردهای روزمره، در متون جغرافیایی، زمین‌شناسی و حتی اشعار کهن نیز جایگاه ویژه‌ای دارد.

با توجه به غنای زبان فارسی و دقت نظر فرهنگ‌نویسان قدیم و جدید، واژه‌هایی مانند سَنگ‌ریزه نه‌تنها از نظر ادبی ارزشمند هستند، بلکه در انتقال مفاهیم طبیعی و محیطی نیز دقیق و گویا عمل می‌کنند. امروزه نیز این واژه با حفظ املای صحیح و رعایت نیم‌فاصله مانند سَنگ‌ریزه در نوشتارهای رسمی و غیررسمی به‌کار می‌رود و نمونه‌ای از پویایی و استحکام زبان فارسی به شمار می‌آید.

لغت نامه دهخدا

سنگریزه. [ س َ زَ / زِ ] ( اِ مرکب ) ریگ و رمل و خرده سنگ و پاره سنگ. ( ناظم الاطباء ). حَصی ̍. ( منتهی الارب ). حصباة، حصاة. ( دهار ). کَنکَث. ( دهار ). حصباء. ( نصاب الصبیان ) ( منتهی الارب ): صحرا ریگ و سنگریزه بسیار داشت. ( تاریخ بیهقی ).
جانست نه سنگریزه بنشین
با جان مکن این ستیزه بنشین.نظامی.چرا در سنگریزه کان کنم کان
چه بی روغن چراغی جان کنم جان.نظامی.کردم ز سنگریزه ره توتیای چشم
تا آنچه کس ندید بدیدم بصبحگاه.خاقانی.سنگریزه گر نبودی دیده ور
چون گواهی دادی اندرمشت در.مولوی. || نوعی از آش. ( ناظم الاطباء ):
دادیم صلای سنگریزه
بشنو تو نوای سنگریزه.بسحاق اطعمه.|| الماس ریزه هایی که جواهری برای فروش دوره میگرداند. ( ناظم الاطباء ).

فرهنگ عمید

خرده سنگ، ریگ.

فرهنگ فارسی

۱ - خرده سنگ ریگ رمل. ۲ - نوعی از آش. ۳ - الماس ریزه هایی که جواهری برای فروش دوره میگرداند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] دانه ریز سنگ را سنگ ریزه‏ می نامند که از احکام آن در بابهای طهارت، صلات و حج سخن گفته اند.
سنگ ریزه همان دانه ریز سنگ می باشد.
احکام سنگ ریزه
← سنگ ریزه در باب طهارت
۱. ↑ ذکری الشیعة ج۲، ص۳۰.۲. ↑ الحدائق الناضرة ج۴، ص۱۳۷.
...

جمله سازی با سنگ ریزه

چگونه قول کسی را توان به خاک انداخت که سنگ ریزه گرفتست و گوهر آورده
می‌چین تو سنگ ریزه و در زین نشیب بحر در شب مزن تو قلب که پیدا شود به روز
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم
داشاق
داشاق
ذکر یا حمید الفعال ذالمن
ذکر یا حمید الفعال ذالمن
روزگار
روزگار
علامت
علامت