نرم‌افزار

(نَ اَ ) (اِ. ) مجموعه ای از برنامه ها و داده ها، کتابچة راهنما و مانند آن ها که بتوان آن را برای انجام کار مشخصی با استفاده از کامپیوتر به کار برد.

{software} [رایانه و فنّاوری اطلاعات] مجموعه ای متشکل از برنامه ها و قواعد و رویه ها و مستندات مربوط به عملیات یک سامانۀ داده پردازی

نَرم اَفزار ( به انگلیسی: software ) گردآوردی از دستورالعمل ها است که به رایانه می گوید «چگونه کار کن». این مفهوم در برابر سخت افزار فیزیکی قرار دارد، که توسط آن سامانه ساخته شده است و «در واقعیت کار را انجام می دهد».
در علوم رایانه و مهندسی نرم افزار، یک نرم افزار رایانه ای همه اطلاعاتی است که توسط سامانه رایانه ای پردازش می شود، که شامل برنامه ها و داده است.
نرم افزار رایانه ای شامل برنامه های رایانه ای، کتابخانه ها، و داده های مرتبط غیرقابل اجرا ( مثل مستندات برخط و رسانه های دیجیتالی ) است. سخت افزار و نرم افزار رایانه ای به هم احتیاج دارند و هیچ کدام به صورت واقعی قابل استفاده به خودی خود نیست.
نرم افزار رایانه دو دسته است:
• نرم افزار سیستم
• نرم افزار کاربردی
نرم افزارهای کاربردی، برنامه های مورد استفاده کاربرند و نرم افزارهای سیستمی، مدیریت رایانه را برعهده دارند. مهم ترین نرم افزار سیستم، سیستم عامل است.
وقتی برنامه ای روی رایانه نصب می گردد، بعضی از اجزای سخت افزاری رایانه به فرمان آن برنامه در می آیند.
برای نمونه هنگامی که با یک برنامه اجرای موسیقی کار می کنید، کارت صدای رایانه با برنامه پخش موسیقی همکاری می کند و یک آهنگ یا پرونده ( فایل ) ارتباط بین این تنها قسمتی از کار سیستم عامل است.
ارتباط بین نرم افزار و سخت افزار به عهده برنامه نویسی است. سیستم عامل یک برنامه نرم افزاری است که چون تمام منابع و امکانات سخت افزاری در اختیار وی می باشد دارای ویژگی منحصر به فردی می باشد بنابراین آن را در رده نرم افزارهای سطح پایین ( زبان ماشین ) می خوانیم با این ویژگی که از اهمیت خاصی برخوردار است.
به بیان دیگر سیستم عامل یک برنامه جامع است که اجازه در اختیار قراردادن منابع و امکانات سخت افزاری را برای نرم افزارها صادر می کند و این سیستم عامل است که مسئول صحت عملکرد سیستم و منابع آن است. انواع سیستم عامل: مایکروسافت ویندوز، مک او اس، لینوکس، اندروید و آی اواس
سیستم عامل شامل ۴ بخش مهم است:
• مدیریت پردازش و پردازشگر
• مدیریت حافظه
• مدیریت دستگاه های ورودی و خروجی ( I/O )
• مدیریت فایل ها و اطلاعات|مدیریت فاست. و تازه درخواست هایی که رابط کاربری نرم افزار ارسال می کند توسط این منبع پردازش می شود.
از دیدگاه ساختاری ( معماری )، نرم افزارها به دسته های زیر تقسیم می شوند:

نَرم افزار (software)
برنامه یا مجموعۀ دستورالعمل هایی که به سخت افزار (ماشین ها) امکان کار کردن می دهد. نرم افزار را عموماً می توان بر حسب نوع کاری که انجام می دهد به دو نوع عمده تقسیم بندی کرد، نرم افزار سیستمی و برنامه های کاربردی. سیستم عامل یا نرم افزار های سیستمی، کارهای مختلف رایانه را کنترل می کنند. عملکرد برنامه های سیستمی اغلب از دید کاربر پنهان است و این نرم افزار ها مسئول اجرای کار های اساسی مثل مدیریت و سازمان دهی دیسک، فایل ها و نمایش اطلاعات هستند. برنامه های کاربردی کارهای مختلفی را که افراد برای آن ها از رایانه استفاده می کنند انجام می دهند. برای مثال برنامه های کاربردی کارهایی چون مدیریت بانک های اطلاعاتی، واژه پردازی، ویرایش تصاویر و امثال آن را به عهده دارند. دو نوع مهم دیگر نرم افزار، نرم افزار های شبکه و زبان های برنامه نویسی اند. این دو دسته را نه می توان جزو سیستم های عامل و نه جزو برنامه های کاربردی به حساب آورد؛ اگرچه ویژگی هایی از هردو این ها را دارند. نرم افزار های شبکهامکان ارتباط رایانه ها را با هم فراهم می کنند و زبان های برنامه نویسی ابزار برنامه نویسان برای ساختن برنامه های کاربردی و سیستم های عامل هستند. علاوه بر این طبقه بندی کاربردی، نرم افزار ها را بر اساس نحوۀ توزیع و مجوز های آن ها نیز طبقه بندی می کنند. بسته های نرم افزاری، freeware ها و shareware ها نمونه هایی از این طبقه بندی اند.

💡 نسخه اولیه استارلینک محدود به کار در چند مایل از آدرس ثبت‌شده مشتری بود. در آوریل ۲۰۲۱ ایلان ماسک اظهار کرد که تا انتهای سال به دنبال برخی به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری و پرتاب ماهواره‌های بیشتر، سامانه قادر به جابجایی خواهد بود.

💡 در فرهنگ رایانه منظور از بَرخط یا آنلاین وضعیت یا حالت وصل‌بودن به رایانهٔ مرکزی است؛ یعنی وصل‌بودن یک کاربر به اینترنت و شبکه‌های الکترونیکی مانند آن. زمانی که شما به اینترنت متصل می‌شوید، در واقع، قابل دسترس هستید و هر کسی می‌تواند با استفاده از ابزار مناسب، به‌طور مستقیم و بی‌درنگ با شما ارتباط برقرار کند. معنی واقعی این واژه به‌خصوص زمانی نمود پیدا می‌کند که شما از نرم‌افزارهای پیام‌رسان فوری مانند یاهو! مسنجر،تلگرام، واتس آپ و نظایر آن استفاده می‌کنید.

💡 این یک الگوی بسیار خاص بود که در آن زمان توسط هیچ نرم‌افزار قانونی استفاده نمی‌شد، که نشان‌دهندهٔ یک روش ابتکاری برای گرفتن کد مشکوک بود. انواع دیگری از روش‌های اکتشافی پیشرفته بعداً اضافه شد، مانند نام بخش مشکوک، اندازهٔ هدر نادرست، عبارات منظم و الگوی جزئی در تطبیق حافظه.