امیرالمومنین

امیرالمؤمنین عنوانی است که به حضرت علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام) نسبت داده می‌شود. ایشان نخستین امام شیعیان و چهارمین خلیفه از خلفای راشدین در تاریخ اسلام هستند. در ادامه، به برخی از ویژگی‌ها و ویژگی‌های حضرت علی (ع) اشاره می‌شود:

زندگی و نسب: حضرت علی (ع) فرزند ابوطالب و فاطمه بنت اسد و پسرعموی پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص) بودند. وی در سال 600 میلادی (حدود 23 سال قبل از هجرت) در مکه متولد شد.

دوران اسلام: حضرت علی (ع) از نخستین افرادی بود که به پیامبر اسلام ایمان آورد و در تمام مراحل تبلیغ دین اسلام در کنار او بود. او در جنگ‌های مهمی مانند بدر، احد و خندق شرکت کرد و نقش بسزایی در پیروزی مسلمانان داشت.

خلافت: پس از مرگ عثمان، حضرت علی (ع) در سال 656 میلادی به عنوان چهارمین خلیفه مسلمین انتخاب شد. دوران خلافت او با چالش‌های زیادی همراه بود، از جمله جنگ‌هایی مانند جنگ جمل و جنگ صفین.

ویژگی‌های اخلاقی: حضرت علی (ع) به عنوان نماد عدالت، صداقت، شجاعت و فداکاری شناخته می‌شود. او همیشه بر اهمیت علم و دانش تأکید می‌کرد و خود نیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان و فلاسفه اسلامی شناخته می‌شود.

کتاب نهج‌البلاغه: یکی از مهم‌ترین آثار حضرت علی (ع) کتاب نهج‌البلاغه است که شامل خطبه‌ها، نامه‌ها و سخنان او در موضوعات مختلف است. این کتاب به عنوان منبعی مهم در علم کلام و اخلاق اسلامی شناخته می‌شود.

شهادت: حضرت علی (ع) در سال 661 میلادی در کوفه به دست ابن ملجم، یکی از خوارج، به شهادت رسید. او در مسجد کوفه هنگام نماز شب مورد حمله قرار گرفت و در نتیجه جراحات وارده، جان خود را از دست داد.

محبت و مقام در بین مسلمانان: حضرت علی (ع) در بین مسلمانان، به ویژه شیعیان، مقام و محبتی ویژه دارد و به عنوان الگوی ایمان و دیانت شناخته می‌شود. او به عنوان امیرالمؤمنین شناخته می‌شود که به معنای سرور مؤمنان است و این عنوان نشان‌دهنده مقام والای او در جامعه اسلامی است.

لغت نامه دهخدا

امیرالمؤمنین. [ اَ رُل ْ م ُءْ م ِ ] ( ع اِ مرکب ) سرورمؤمنان. || لقب خلفای اسلام بود. سبب پدید آمدن لقب امیرالمؤمنین برای خلفا آنست که چون بیعت مردم بر ابوبکر مقرر شد صحابه و دیگر مسلمانان او را خلیفة رسول اﷲ می نامیدند و این امر همچنان بر همین منوال بود تا ابوبکر درگذشت و چون پس از وی بیعت باعمر پیش آمد مردم او را خلیفة خلیفة رسول اﷲ میخواندند و گویی مردم این لقب را بسبب بسیاری ِ کلمات و تتابع اضافات سنگین میشمردند. در همان روزگار مردم فرماندهان سپاه را امیر میخواندند، و امیر صفتی است مشتق از امارت. و هم مردم عصر جاهلیت پیامبر ( ص ) را امیرمکه و امیر حجاز خطاب میکردند و صحابه نیز سعدبن ابی وقاص را بلقب امیرالمسلمین میخواندند زیرا وی امیر لشکریان قادسیه بود که قسمت معظم مسلمانان را در آن روزگار تشکیل می دادند. اتفاقاً یکی از صحابه عمر را «ای امیرالمؤمنین » خطاب کرد و مردم این لقب را پسندیدند و تصویب کردند و او را بدان خواندند. گویند نخستین کسی که عمر را بدین لقب نامید عبداﷲبن جحش بود وبرخی گویند عمروبن عاص و مغیرةبن شعبه او را بدین لقب خوانده اند و بقولی پیکی خبر فتح بعضی از لشکریان را آورد و همین که داخل مدینه شد از عمر پرسید و می گفت: امیرالمؤمنین کجاست ؟ اصحاب عمر که این ترکیب را شنیدند آنرا نیکو شمردند و گفتند راست گفتی بخدای نام اوست و از آن پس وی را بدان خواندند و در میان مردم بمنزله لقبی برای او تلقی گردید و آنگاه خلفای پس از وی این لقب را بوراثت از وی گرفتند و آنرا نشانه ای از خلافت شمردند و هیچکس در تمام دوران دولت بنی امیه در این لقب و نشانه خاص با ایشان شرکت نمیکرد. ( از مقدمه ابن خلدون ترجمه محمد پروین گنابادی ج 1 ص 449 ). || در نزد شیعه به علی بن ابیطالب ( ع ) امیرالمؤمنین گفته میشود. رجوع به علی... شود.
امیرالمؤمنین. [ اَ رُل ْ م ُ م ِ ] ( اِخ ) دهی از بخش هندیجان شهرستان خرمشهر با 100 تن سکنه. آب آن از رودخانه زهره و محصول آن غلات است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 6 ).

فرهنگ فارسی

سرور مومنان خلفیه مسلمانان: آسمانرا حق بود گر خون بگریزد بر زمین بر زوال ملک مستعصم امیرالمومنین ( سعدی ) توضیح ۱ نخست این لقب به عمربن خطاب داده شد و پس از او خلفا را بدین لقب خواندند و این رسم تا پایان دوره عباسی ( شرق و غرب ) معمول بود. سلطان سلیم اول پادشاه عثمانی درسال ۹۲۳ ه ق. /۱۵۱۷ م. خلفیه عباسی مصر را مطیع خود کرد و حق خلافت را بخود اختصاص داد و از این تاریخ سلاطین عثمانی لقب امیرالمومنین یافتند. توصیح شیعه این لقب را به علی ع بن ابی طالب اطلاق کنند. توضیح ۳ - برروی سکه ای که در دارابگرد فارس بنام عبدالله بن زبیر- آنگاه که بخلافت برخاسته بود - بسال ۶۵ ه.ق. ضرب شده بپهلوی او را ( عبدالله امیرالمومنین ) خواندهاند.
ده از بخش هندیجان شهرستان خرمشهر

دانشنامه عمومی

امیرالمومنین (قلعه گنج). امیرالمومنین، روستایی در دهستان سرخ قلعه بخش سرخ قلعه شهرستان قلعه گنج در استان کرمان ایران است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت این روستا برابر با ۲۳۴ نفر ( ۵۷ خانوار ) بوده است.

دانشنامه آزاد فارسی

امیرالمؤمنین (لقب)
رجوع شود به:امام علی (ع) (مکه ۲۳پ ق ـ کوفه ۴۰ق)

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] امیرالمؤمنین در لغت به معنی «امرکننده و فرماندهنده به مؤمنان» است.
این لقب از مهمترین القاب آن حضرت است و از میان «سید المسلمین» و «یعسوب الدین» و «قائد الغرالمحجلین» و «امام البررة» و «قاتل الفجرة» و «خلیفة رسول الله» و «وصیه» و «وزیره» و امثال این ها، مهم تر و در درجه بالاتر و جلوتری قرار دارد و به همین جهت رسول الله مردم را امر کردند که به حضرت علی بن ابیطالب سلام نموده و او را بدین لقب نام برند و تحیت بگویند.
و این لقب عنوان اعتباری نیست بلکه بیان حقیقتی است و کشف سری که در آن حضرت موجود بوده است چون امیر و رئیس به هر چه اضافه شود راجع به معنی و حقیقت آن شی ء است. امیر جیش یعنی شخصی که از نقطه نظر فن رزم آزمائی بر تمام جیش مقدم است و امیرالامراء یعنی شخصی که از نقطه نظر امارت بر سایر امراء برتری دارد.
امیرالمؤمنین یعنی شخصی که از نقطه نظر ایمان، رئیس و سپهسالار مؤمنین است ولذا ابن عباس گوید: قال رسول الله: ما أنزل الله آیة فیها «یا ایها الذین آمنوا» الا و علی راسها و امیرها.
و نیز ابن شهر آشوب از طریق عامة چنین نقل می کند که: قال مجاهد فی تفسیره: ما کان فی القرآن «یا ایها الذین آمنوا» فان لعلی علیه السلام سابقة ذلک لانه سبقهم الی الاسلام فسماه الله فی تسع و ثمانین موضعا امیرالمؤمنین و سید المخاطبین الی یوم الدین.
و از این لقب می توان پی برد همان طور که آن حضرت از تمام جهات فضائل نفسیه و مکارم اخلاق و ملکات و عقائد و درجات توحید از همه افضل و اکمل بوده اند، حتما باید در زهد که از صفات مؤمنین است از همه ازهد باشد والا در این خصوص عنوان امارت نخواهد داشت؛ و اگر فرض شود در تمام امت مثلا یک نفر زهدش از آن حضرت بیشتر باشد یا در ردیف زهد آن حضرت باشد در این صورت از این نقطه نظر، آن حضرت امیر او نخواهد بود و همچنین در سایر صفات حسنه مانند جود و سخا و ایثار و عفو و اغماض و علم و حلم و کرم و صلاة و صوم و انفاق و جهاد و قضاء و حکم و لطافت دل و پاکی ضمیر و معارف الهیه و اطلاع بر اسرار و اتصاف به صفات خدا و اسماء حسنی و وصول به درجات مقربین و صدیقین و شهداء و تجلی ذات مقدس حضرت احدیت و مراتب فنا و بقا در همه امیرالمؤمنین به علت مزیت و شرافت، عنوان رهبری و امارت را داشته است و در همه جلو و مقدم بوده است.
بعد از اسلام، کسانی را که از سوی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و خلفا به فرماندهی ماموریت های جنگی منصوب می شدند، امیر می نامیدند. اما عنوان «امیرالمومنین» به معنی خلیفه و فرمانده کل قوای اسلام و پیشوای مومنان است. به اعتقاد علمای شیعه، «امیرالمومنین» عنوانی است که خدای تعالی به علی بن ابی طالب داده و هیچ کس دیگر چه قبل و چه بعد از او برازنده این لقب نیست.
در حدیثی آمده است که پیامبر به اصحاب خود فرمود: «هنگام سلام به علی، او را امیرالمومنین خطاب کنید» و در حدیث دیگری آمده است که:« خدا علی علیه السلام را امیرالمومنین نامیده است».
[ویکی فقه] امیر المؤمنین لقب اختصاصی حضرت علی می باشد. از آن در باب هایی نظیر صلات و حج سخن رفته است.
امیرالمؤمنین لقب وصی و جانشین رسول خدا صلی الله علیه وآله و نخستین امام از امامان معصوم، حضرت علی بن ابی طالب علیهماالسلام است.
حکم اعتقاد به امامت امیرالمومنین
اعتقاد به امامت و ولایت امیرالمؤمنین و وصایت و جانشینی بلافصل آن حضرت از رسول خدا صلی الله علیه و آله واجب، بلکه از ارکان ایمان است.
← حکم شهادت ثالثه در اذان
لقب یاد شده، مخصوص نخستین امام معصوم، حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام است و ملقب کردن دیگران حتی دیگر امامان علیهم السلام هر چند، در واقع امیر مؤمنان هستند به امیر المؤمنین، جایز نیست. 
حکم اتمام نماز در مسجد کوفه

ویکی واژه

فرمانروای مؤمنان، سرور مؤمنان.لقب بسیاری از خلفای مسلمان به معنای رهبر مؤمنان.
لقب حضرت علی (ع)، امام اول شیعیان.

جملاتی از کلمه امیرالمومنین

اهلبیت و عترتت شد دستگیر مشرکین یا امیرالمومنین درکربلا بنگر ببین
چنان که حضرت امیرالمومنین علیه السلام فرمود که «من جاد ساد» یعنی «هر که جود ورزید بزرگ گردید».