دانشنامه اسلامی
یکی از مهمترین امتیازات انسان اختیار و ارداه انسان است.
استعداد بیان
توانایی انسان برای بیان مقاصد و آرای خویش یکی از امتیازاتی است که خداوند برای انسان ذکر کرده است:خلق الانسـن من نطفة فاذا هو خصیم مبین.انسان را از نطفه بی ارزشی آفرید و سرانجام (او موجودی فصیح، و) مدافع آشکار از خویشتن گردید! «خصیم» صفت مشبهه به معنای جدال است و منظور آن است که انسان با بیانی رسا به مخاصمه با پروردگار خود می پردازد. خلق الانسـن• علمه البیان.انسان را آفرید، و به او «بیان» را آموخت.
استعداد تعلم
استعداد برتر انسان جهت فراگیری تمام اسماء «حقایق»، عامل برتری او بر ملائکه است:واذ قال ربک للملـئکة انی جاعل فی الارض خلیفة قالوا اتجعل فیها من یفسد فیها ویسفک الدماء ونحن نسبح بحمدک و نقدس لک قال انی اعلم ما لاتعلمون• وعلم ءادم الاسماء کلها ثم عرضهم علی الملـئکة فقال انبـونی باسماء هـؤلاء ان کنتم صـدقین• قالوا سبحـنک لاعلم لنا الا ما علمتنا انک انت العلیم الحکیم• قال یـــادم انبئهم باسمائهم فلما انباهم باسمائهم قال الم اقل لکم انی اعلم غیب السمـوت والارض واعلم ما تبدون وما کنتم تکتمون.(به خاطر بیاور) هنگامی را که پروردگارت به فرشتگان گفت: «من در روی زمین، جانشینی (نماینده ای) قرار خواهم داد.» فرشتگان گفتند: «پروردگارا! » آیا کسی را در آن قرار می دهی که فساد و خونریزی کند؟! (زیرا موجودات زمینی دیگر، که قبل از این آدم وجود داشتند نیز، به فساد و خونریزی آلوده شدند. اگر هدف از آفرینش این انسان، عبادت است،) ما تسبیح و حمد تو را بجا می آوریم، و تو را تقدیس می کنیم.» پروردگار فرمود: «من حقایقی را می دانم که شما نمی دانید.»سپس علم اسماء (علم اسرار آفرینش و نامگذاری موجودات) را همگی به آدم آموخت. بعد آنها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود: «اگر راست می گویید، اسامی اینها را به من خبر دهید! »فرشتگان عرض کردند: «منزهی تو! ما چیزی جز آنچه به ما تعلیم داده ای، نمی دانیم تو دانا و حکیمی.فرمود: «ای آدم! آنان را از اسامی (و اسرار) این موجودات آگاه کن.» هنگامی که آنان را آگاه کرد، خداوند فرمود: «آیا به شما نگفتم که من، غیب آسمان ها و زمین را می دانم؟! و نیز می دانم آنچه را شما آشکار می کنید، و آنچه را پنهان می داشتید!» انسان، برخوردار از استعداد یادگیری به واسطه قلم است:الذی علم بالقلم• علم الانسـن ما لم یعلم.همان کسی که بوسیله قلم تعلیم نمود، و به انسان آنچه را نمی دانست یاد داد!
استعداد دریافت وحی
...
