ملكه به زن یا همسر پادشاه گفته می‌شود که دارای مقام و جایگاه رسمی در نظام سلطنتی است. این مقام نه تنها به او قدرت و نفوذ می‌بخشد، بلکه او را به عنوان نماینده‌ای از خانواده سلطنتی و نماد فرهنگ و تاریخ یک ملت معرفی می‌کند.
گاهی اوقات، ملكه زنی است که خود به تنهایی حکومت می‌کند و فرمانروایی دارد. در تاریخ، نمونه‌های زیادی از ملكه‌هایی وجود دارند که به عنوان رهبران قدرتمند شناخته شده‌اند و توانسته‌اند در دوران خود تغییرات عمده‌ای در جامعه ایجاد کنند.
در معنی مجازی و استعاری، این عنوان به کسی گفته می‌شود که در زمینه‌ای خاص بسیار برجسته، قدرتمند یا زیبا باشد. به عنوان مثال، اصطلاحاتی مانند «ملکه زیبایی» یا «ملکه موسیقی» به افرادی اطلاق می‌شود که در این حوزه‌ها به اوج موفقیت رسیده‌اند و به نوعی نماینده‌ای از زیبایی یا هنر در جامعه هستند.
در دنیای زنبورها نیز، به ماده اصلی که وظیفه تولید مثل در کندو را دارد، ملكه گفته می‌شود. او نقش بسیار مهمی در زندگی اجتماعی و ساختار کلنی زنبورها دارد و نه تنها مسئول تولید مثل است، بلکه به عنوان یک رهبر طبیعی در کندو عمل می‌کند و رفتار زنبورها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
