گاتخ (qatiq) در زبان ترکی به معنای ماست است و به نوعی فرآورده لبنی گفته می‌شود که از شیر تهیه می‌گردد. ترکها از آن آیران درست می‌کنند که همان دوغ در فارسی می‌باشد.
تفاوت‌های منطقه‌ای:
در مناطق مختلف آذربایجان، واژه‌های متفاوتی برای اشاره به ماست وجود دارد. به عنوان مثال، در تبریز معمولاً از واژه یوغورد استفاده می‌شود و به کار بردن گاتخ ممکن است نشان‌دهنده غیر بومی بودن فرد باشد.
در ارومیه، واژه گاتخ بیشتر رایج است و در دیگر نواحی آذربایجان و جمهوری آذربایجان نیز ممکن است هر دو واژه بسته به منطقه و عادات محلی استفاده شود.
کاربردها:
ماست نه تنها به عنوان یک خوراکی مصرف می‌شود، بلکه در تهیه غذاهای مختلف نیز کاربرد دارد. به عنوان مثال، گاتخ شورباسی که به معنای آبگوشت ماست است.
فرآیند تهیه:
ماست از تخمیر شیر با استفاده از باکتری‌های مفید تهیه می‌شود و می‌تواند به صورت ساده یا طعم‌دار مصرف شود. ماست به دلیل خواص پروبیوتیکی و ارزش غذایی بالا، در بسیاری از رژیم‌های غذایی جایگاه ویژه‌ای دارد.
