ایساتیس، که در لغت‌نامه دهخدا به نیل تعریف شده است، نامی است که در متون قدیمی‌تر به گیاهی با اهمیت دارویی و رنگ‌دهی اشاره دارد. این نام در زبان‌های مختلف ممکن است مصادیق متفاوتی داشته باشد، اما رایج‌ترین مفهوم آن، به ویژه در بافت منابع گیاه‌شناسی کهن، به گیاه ایساتیس تینکتوریا (Isatis tinctoria) یا همان وُد (Woad) اطلاق می‌شود. این گیاه، که از خانواده شب‌بوئیان (Brassicaceae) است، دارای برگ‌های پهن و گل‌های زرد بوده و به واسطه توانایی‌اش در استخراج رنگدانه آبی تیره، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ صنعت نساجی و رنگرزی داشته است. یادداشت‌های مؤلفان قدیمی بر اهمیت این گیاه به عنوان یک منبع طبیعی و در دسترس برای تولید رنگ آبی تأکید می‌ورزد.
از دوران باستان تا قرون وسطی، نیل یا ایساتیس نقش حیاتی در تأمین رنگ آبی برای پوشش‌ها و پارچه‌ها ایفا می‌کرد، پیش از آنکه نیل هندی رواج یابد. رنگ آبی حاصل از این گیاه، که به واسطه فرآیندهای تخمیر و اکسیداسیون استخراج می‌شد، نماد ثروت و جایگاه اجتماعی در فرهنگ‌هایی مانند سلت‌ها و در اروپا به شمار می‌رفت. علاوه بر کاربرد در رنگرزی، در طب سنتی نیز از برگ‌ها و ریشه این گیاه استفاده می‌شده است؛ به عنوان مثال، ریشه آن دارای خواص ضدباکتریایی و ضدویروسی شناخته شده است و در درمان برخی عفونت‌ها به کار می‌رود.
اگرچه امروزه نیل هندی به دلیل غلظت بالاتر رنگدانه، جایگزین عمده نیل اروپایی (ایساتیس) شده است، اما این گیاه همچنان از منظر پژوهش‌های گیاه‌شناسی و حفظ میراث فرهنگی ارزشمند است. کشت و فرآوری ایساتیس تینکتوریا امروزه بیشتر جنبه هنری، ارگانیک، و آموزشی یافته است و توسط هنرمندان و علاقه‌مندان به روش‌های سنتی احیا می‌شود. در نتیجه، واژه ایساتیس نه تنها یادآور یک منبع رنگ طبیعی است، بلکه نمایانگر پیوند دیرینه انسان با منابع طبیعی برای برآوردن نیازهای اساسی خود در حوزه‌های پوشاک، هنر و سلامت محسوب می‌شود.
