بیروت

بیروت. [ ب ِ ] ( اِخ ) دهی ازدهستان ربع شامات بخش ششتمد شهرستان سبزوار است و 225 تن سکنه دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9 ).
بیروت. [ ب َ ] ( اِخ ) شهری است معروف بر ساحل دریای شام و از اعمال دمشق است. فاصله میان آن تا صیدا سه فرسنگ است و بنا بگفته بطلمیوس طول بیروت 65 درجه و 45 دقیقه است و عرض آن 33 درجه و 20 دقیقه است. بیروت تا هنگامی که بتصرف مسلمانان بود به بهترین وجه بود. تا آنکه در شوال 503 هَ.ق. پادشاه قدس آن را بتصرف خویش درآورد و در سال 583 هَ.ق. صلاح الدین ایوبی آن را بازستاند و از این شهر بسیاری از اهل علم و دانش برخاسته اند. ( ازمعجم البلدان ). بیروت، بیروث، بیروثای، بیروثه یا بروت، یکی از شهرهای فینیقیها و از ادوار ماقبل تاریخ یعنی از ادوار کتیبه های تل العمارنة - چهارده قرن قبل از میلاد - دارای سابقه تاریخی و مملکتی مستقل بوده است. در زمان دیادوشی بدست مصریان افتاد سپس آنتیوخوس سوم آن را مسترد داشت. این شهر توسط، دیودوتوس در سال 140 ق. م. ویران گردید و توسط امپراطور اگست ترمیم شد و آن را یکی از مستعمرات رومی قرار داد. مدرسه حقوق و ادبیات بیروت با مدارس آتن و اسکندریه و قیصریه رقابت میکرد ودر آخر قرن چهارم بعد از میلاد یکی از مهمترین شهرهای فینیقیه و اسقف نشین بود. زلزله های سال 349 و 529 م. همراه با امواج دریا ویرانش کرد. درسال ( 635 م. / 14 هَ. ق. ) ابوعبیده آن را تصرف نمود و با استیلای حکومت اسلامی دوره جدیدی در آبادانی و عمران بیروت آغاز گردید. معاویه نخستین خلیفه بنی امیه مهاجرنشینانی از ایران به آنجا منتقل نمود و آنجا را مرکز و پایگاه حملات دریائی خود قرار داد. در جنگهای صلیبی در 27 آوریل 1110 م. / 503 هَ. ق. بتصرف صلیبیان ( بلدوین اول ) درآمد. صلاح الدین ایوبی در 1199 م. آن را مسترد داشت اما مجدداً سقوطکرد و تا 1291 م. در تصرف صلیبیان بود. این شهر مدتی مورد نزاع میان مسلمانان و صلیبیان بود و سرانجام در دوره ممالیک مصر بتصرف قطعی مسلمانان درآمد ( 1291 م./ 690 هَ. ق. ) عثمانیها آن را از ممالیک گرفتند ( 1516 م. ) و در دوران حکومت ترکها امیرفخرالدین از خاندان معن و رئیس دروزها در آنجا حکومت میکرد ( 1595 - 1634 م. / 980 - 1043 هَ. ق. ). گرچه حکومت عثمانیها موجب ویرانی این شهر گردیداما امیر فخرالدین در راه نهضت فرهنگی در این شهر کوششهای فراوان نمود. در دوره مبارزات بشیر شهاب ثانی و استقلال طلبی ابراهیم پاشا سرانجام ناوگان متحد اتریش و انگلستان و عثمانی آن را بمباران کردند ( 1840 م. ) و اهمیت تجارتی آن از بین رفت. در 1918 م. فرانسویان آن را از عثمانیها گرفتند و در 1919 م. آن را پایتخت لبنان بزرگ که بعداً جمهوری لبنان گردید قرار دادند و بیروت جدید در سال 1953 م. با 250000 تن جمعیت دو ثلث مسیحی و بقیه مسلمان ( در حدود 120 هزار تن )، در کنار دریای مدیترانه و بندر عمده لبنان و در دامنه کوههای آن قرار دارد و دارای دانشگاههای امریکائی و فرانسوی و لبنانی و جراید و مجلات و چاپخانه ها واز مهمترین مراکز فرهنگی خاورمیانه است. فرودگاهش همرتبه فرودگاههای بین المللی و حلقه ارتباط بین شرق و غرب است. و نیز رجوع به حدود العالم، تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی، سفرنامه ناصرخسرو، تاریخ ایران باستان ج 2 ص 1510 و ج 3 ص 2371، دائرةالمعارف اسلامی،و قاموس کتاب مقدس، دائرةالمعارف بستانی، دائرةالمعارف فارسی، رحله ابن بطوطة، قاموس الاعلام ترکی شود.

[ویکی شیعه] بیروت پایتخت، بزرگ ترین شهر و بندر اصلی کشور لبنان است. این شهر به عنوان یکی از مهم ترین مناطق سکونت شیعیان در لبنان به شمار می رود. حومه جنوبی آن که ضاحیه خوانده می شود بخش اصلی شیعه نشین بیروت است. شیعیان در این شهر در وضع معیشتی نامناسبی زندگی می کنند. محمد مهدی شمس الدین رئیس مجلس اعلای شیعیان لبنان و محمد جواد مغنیه از جمله علمای این شهر به شمار می رود. حزب الله لبنان در این شهر محبوبیت و نفوذ زیادی دارد.
بیروت در شبه جزیره ای مثلثی شکل واقع است که از جانب شمال و غرب به دریای مدیترانه محدود می گردد و بخشی از شهر به طول ۹کیلومتر در دریا کشیده شده است. این شهر آب و هوای مدیترانه ای، تابستان های گرم و مرطوب و زمستان های ملایم دارد. واقع شدن این شهر بر سر راه های عمدۀ تجارتی و ارتباطی آسیا به اروپا و آفریقای شمالی بر اهمیت آن افزوده است. تا پیش از آغاز جنگ های داخلی لبنان در ۱۳۵۴ش/۱۹۷۵م، بیروت به عنوان یکی از شهرهای بزرگ خدماتی دنیا و مرکز بانک داری و فرهنگی خاورمیانه به شمار می رفت. با پایان یافتن جنگ های داخلی در ۱۳۷۰ش/۱۹۹۱م کوشش شد تا بیروت موقعیت خود را به عنوان مرکز تجارتی و بانک داری خاورمیانه بازیابد.
بیروت را از کهن ترین شهرهای کرانه شرقی مدیترانه دانسته اند که پیشینه آن به اواسط هزاره دوم قبل از میلاد می رسد. در میان سال های ۱۲۰۰ تا ۹۰۰ قبل از میلاد که به عصر طلایی فینیقیه شهرت دارد، بیروت از لحاظ تجاری توسعه یافت و از استقلال نسبی برخوردار بود. در ۵۳۸ق.م با چیرگی کوروش بر بابل، جزو قلمرو هخامنشیان گردید. در قرن نخست میلادی بیروت به یک مرکز مهم بازرگانی و پایگاه اصلی ناوگان دریایی روم در شرق مدیترانه تبدیل شد.