حمدله

حمد به معنای ستایش و شکر خداوند است که با گفتن اذکاری مانند اَلْحَمْدُ لِلَّه یا اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمین ادا می‌شود. حکم این ستایش، بسته به مورد، یا واجب است یا مستحب. تحمید در موارد خاصی واجب شمرده می‌شود، از جمله به عنوان جزئی از تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم نماز (بر اساس قول به وجوب آن)، در دو خطبه نماز جمعه، و همچنین در نماز خوف در صورتی که امکان رکوع و سجود نباشد و تسبیحات اربعه به جای هر رکعت خوانده شود. اما تحمید در بسیاری از حالات دیگر مستحب است، مانند پس از وضو، هنگام نگاه به آینه، پس از عطسه (هم برای عطسه‌کننده و هم شنونده)، برای مأموم پس از پایان حمد امام، برای نمازگزار پس از گفتن «سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ»، در ابتدای تشهد و همچنین تکرار آن پس از تشهد اول، و صد بار برای امام در نماز استسقاء پس از قرار گرفتن بر منبر. همچنین هنگام ورود به مسجد، وقوف در عرفات و مشعر، و در اثنای غذا خوردن و پایان آن، مستحب است. ستایش فراوان خداوند هنگام روی آوردن نعمت‌های الهی نیز مستحب مؤکد است. یکی دیگر از مستحبات تأکید شده پس از نماز، تسبیحات حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) است که شامل ۳۳ بار تحمید (حمد) می‌شود و طبق نظر مشهور، پس از ۳۴ بار تکبیر گفته می‌شود. این موارد نشان‌دهنده اهمیت فراوان حمد و شکر در فرهنگ اسلامی است.