معنی انه الحق چیست

کتاب «اِنَّهُ الْحَقّ» رساله‌ای است به زبان فارسی، تألیف علامه حسن‌زاده آملی. این اثر ارزشمند، پژوهشی عمیق در مورد مفهوم کلیدی «حق» ارائه می‌دهد. این واژه‌ی پرکاربرد، چه در قرآن کریم و روایات اهل‌بیت(علیهم‌السلام) و چه در متون اصیل معارفی و فقهی و حتی در آثار حکمای پیش از اسلام، از جایگاهی ریشه‌دار و بنیادین برخوردار است. انگیزه‌ی تألیف این رساله، ارادت استاد به علامه طباطبایی(ره)، صاحب تفسیر المیزان، بود که با درخواست یادبودی برای آن مرحوم محقق شد.

علامه حسن‌زاده با استفاده از یادداشت‌های پیشین خود در باب «حق» و افزودن مطالب جدید، این رساله را سامان داد و آن را به نام فرخنده‌ی «اِنَّهُ الْحَقّ» آراست. محتوای این کتاب، مشتمل بر مباحثی ناب از مهم‌ترین و اصیل‌ترین مسائل معرفت‌شناسی نظری و عملی است که میان اهل تحقیق و اندیشه مطرح بوده و حول دو محور اساسی «حق» و «نفس» می‌گردد.

ساختار کتاب، منسجم و مشتمل بر یک مقدّمه و دو بخش اصلی است. بخش نخست دربردارنده‌ی یازده عنوان متنوع و بخش دوم شامل هشت عنوان متفاوت است که در مجموعه، خواننده را با ابعاد گسترده‌ی این مفاهیم بنیادین آشنا می‌سازد. این اثر، گنجینه‌ای از معارف بلند را در اختیار جویندگان حقیقت قرار می‌دهد.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] انه الحق (کتاب). رساله «انه الحق»، تالیف علامه حسن زاده آملی و به زبان فارسی است.
کلمه مبارکه حق، چه در قرآن مجید و روایات صادره از اهل بیت عصمت و طهارت و چه در کتب و رسایل اصول معارف و فروع احکام و چه در کتب قدما (مشایخ اساطین قبل از اسلام )، لفظی ریشه دار است؛ بدین جهت، استاد حسن زاده، بر آن شدند که چندین بار درباره حق رساله ای بنگارند، ولی هر بار ناتمام ماند، تا اینکه حضرت علامه طباطبایی، صاحب تفسیر المیزان رضوان الله تعالی علیه، به روضه رضوان، ارتحال کردند، لذا از استاد، راجع به یادنامه آن جناب، درخواست شد مقاله یا رساله ای بنویسند. معظم له وعده کردند مرقومه هایی را که در باره حق نگاشته اند، گرد آورده و آنها را همراه با بعضی از اضافات به صورت رساله ای به پیشگاه ارباب فضیلیت تقدیم دارند که به فضل خداوند، این امر، تحقق یافت و رساله، به نام میمون و مبارک «انه الحق» مزین شد. این رساله، حاوی مطالبی در بعضی از امهات و عیون مسائل معارف علمی و عملی سایر بین اهل تحقیق و اهل نظر، حول دو محور حق و نفس است.
ساختار
رساله، مشتمل بر یک مقدمه و دو بخش است که اولی، حاوی یازده عنوان متنوع و دومی، دارای هشت عنوان مختلف است.
گزارش محتوا
بخش اول رساله، در طایفه ای از معارف حقه توحیدیه است با محوریت مسائل زیر: ۱. وحدت حقه حقیقیه، موضوع مسائل اهل تحقیق به صورت بحث نظری... است؛ ۲. بحث حق، از نظری ناظر به تبکیت سوفسطایی است؛ ۳. معانی حق؛ ۴. حق تعالی، انیت محض است، به بیان اهل تحقیق و اهل نظر؛ ۵. تشکیک وجود در اصطلاح اهل نظر و اهل تحقیق؛ ۶. مرتبه، در لسان اهل تحقیق و اهل نظر؛ ۷. وجود حق، غیر متناهی است، لا یشمل بحد و لا یحسب بعد؛ ۸. بیان استاد علامه شعرانی، در شرح لا یشمل بحد و لا یحسب بعد؛ ۹. سبق بالحق؛ ۱۰. مطلبی به صورت استحسانی و خطابی در تاکید موضوع مسائل عرفانی؛ ۱۱. تمیز محیط از محاط به امتیاز و تعین احاطی است... بخش دوم رساله، در طایفه ای ازمعارف علمی و عملی گوهر نفس است، با محوریت مسائل زیر: ۱. انسان، حی بن یقظان است، فرزند پسری به نام عقل کل و مادری به نام نفس کل است؛ ۲. انسان را شانیتی است که تواند عاقل موجودات گردد، لا جرم موجودات را شانیتی است که معقول وی می گردند؛ ۳. طرق اقتنای معارف؛ ۴. نفس ناطقه انسانی را مقام، فوق تجرد است؛ ۵. معرفت نفس؛ ۶. خود را بشناس؛ ۷. من عرف نفسه عرف ربه؛ ۸. مراقبت. استاد، خاطرنشان می سازند، ضمن بیان مطالب یاد شده، به ذکر آیات و روایات تبرک جسته و به کلمات اساطین فریقین، تمسک نموده اند و نیز به طایفه ای از نکات ذوقیه و لطایف حکمیه اشاراتی کرده اند. شایان توجه است که در یکی از شب هایی که استاد، به ترقیم رساله یاد شده مشغول بوده اند، برای ایشان واقعه ای خوش و شیرین رخ داده که مشروح آن را از کتاب هزار و یک کلمه نقل می کنیم: «کلمه ۱۶ در مبارک سحر لیله چهارشنبه، ۱۷ ربیع المولود ۱۴۰۲ ق، مطابق ۲۳ دی ماه ۱۳۶۰ ش، شب فرخنده میلاد خاتم انبیا صلی الله علیه و آله وسلّم و وصی او، صادق آل محمد صلی الله علیه و آله وسلّم که مصادف با شب شصتم از ارتحال حضرت استادم علامه طباطبایی، صاحب تفسیر المیزان بود به ترقیم رساله انه الحق، به عنوان یادنامه آن جناب اشتغال داشتم، ناگهان مثال مبارکش با سیمای نورانی حاکی ازسیماهم فی وجوههم من اثر السجود، برایم متمثل شد، فتمثل لنا بشرا سویا و با لهجه ای شیرین و دل نشین از طیب طویت و حسن سیرت و سریرتم، بدین عبارت بشارتم داد: «تو نیکو صورت و نیکو سیرت و نیکو سریرتی». تا چند لحظه ای در حضور انورش مشرف بودم رضوان الله تعالی علیه و افاض علینا من برکات انفاسه النفیسة.»
وضعیت کتاب
...