یکی از سه دهستان بخش حومه شهرستان بیرجند در استان خراسان جنوبی، با موقعیتی منحصربهفرد، چشماندازی از جغرافیای زیستی و اقتصادی منطقه را به نمایش میگذارد. این دهستان از سمت شرق با دهستانهای شاخنات و بهارجانات، از جنوب با دهستان مرکزی قاین و از جنوب غربی با دهستان مرکزی خوسف هممرز است. تنوع آب و هوایی در القورات مشهود است؛ به طوری که آبادیهای واقع در نواحی جلگهای از آب و هوای گرمسیری و مناطق کوهستانی از آب و هوای معتدل بهرهمند هستند. تأمین آب در این دهستان عمدتاً از طریق قناتها، چشمهسارها و چاهها صورت میگیرد، هرچند که در برخی از آبادیها، آب آشامیدنی با شوری همراه است.
القورات با دارا بودن ۱۵۳ آبادی بزرگ و کوچک، جمعیتی بالغ بر ۱۷۸۵۷ نفر را در خود جای داده است. اقتصاد این دهستان بر پایه کشاورزی، دامداری و صنایع دستی زنان استوار است. محصولات عمده کشاورزی شامل غلات، ارزن، پنبه و انواع میوه است که حاصل دسترنج کشاورزان پرتلاش این منطقه میباشد. مردان عمدتاً به فعالیتهای زراعی و گلهداری مشغول هستند و از این طریق امرار معاش میکنند. در کنار این فعالیتها، زنان القورات با هنر ذاتی خود، در عرصه تولید صنایع دستی، بهویژه قالیچه، پلاس، کرباس و جاجیمبافی، مهارت و خلاقیت مثالزدنی از خود نشان میدهند که این محصولات، علاوه بر تأمین بخشی از نیازهای منطقه، جنبه صادراتی نیز دارند.
میراث فرهنگی و جغرافیایی القورات: گنجینهای در خراسان جنوبی
بر اساس اطلاعات فرهنگ جغرافیایی ایران (ج۹)، این دهستان با ویژگیهای طبیعی و اقتصادی منحصربهفرد خود، بخشی جداییناپذیر از هویت فرهنگی و جغرافیایی استان خراسان جنوبی محسوب میشود. ترکیب آب و هوای متنوع، منابع آبی گوناگون و فعالیتهای اقتصادی مبتنی بر کشاورزی، دامداری و صنایع دستی، تصویری زنده از زندگی روستایی و تلاش مردمان این دیار را ترسیم میکند. این دهستان، با وجود چالشهایی چون شوری برخی منابع آب آشامیدنی، همچنان به عنوان مرکز تولید محصولات کشاورزی و صنایع دستی، نقشی کلیدی در اقتصاد منطقه ایفا میکند و میراثی غنی برای نسلهای آینده به شمار میآید.