کتاب «مسئله حجاب» اثر شهید مرتضی مطهری یکی از آثار مهم در حوزه فقه، فلسفه و اجتماع درباره جایگاه و مفهوم حجاب در اسلام است. این کتاب در اصل مجموعهای از سخنرانیها و مباحث مطهری در انجمن اسلامی پزشکان است که بعدها به صورت مکتوب منتشر شد و مورد توجه فراوان مخاطبان و پژوهشگران قرار گرفت.
کتاب عمدتاً در دو بخش اصلی ارائه شده است
در بخش اول، نویسنده نشان میدهد که حجاب اختصاص به اسلام ندارد و پیشینه تاریخی آن در میان اقوام و ملل مختلف وجود داشته است. سپس مطهری به نقد دیدگاه کسانی میپردازد که خواهان حذف حجاب یا ترویج برخورد آزادانه زنان با نامحرم هستند و استدلال میکند که این نگرش با منطق اسلامی و رعایت شأن زن سازگار نیست.
در بخش دوم، مطهری دیدگاههای افراطی درباره حجاب کامل را بررسی میکند؛ کسانی که معتقدند زن باید در خانه بماند یا تمامی اعضای بدن را بپوشاند. او نشان میدهد که اسلام «حفظ حریم» را میخواهد و نه منع مطلق حضور اجتماعی زنان. در واقع، هدف اسلام ایجاد تعادل میان حفظ عفاف و مشارکت اجتماعی زنان است.
هدف و پیام کتاب
کتاب «مسئله حجاب» تلاش دارد تصورات غلط درباره حجاب در اسلام را اصلاح کند؛ مانند این که اسلام زنان را به خانهنشینی محکوم میکند یا حضور آنان در جامعه را محدود میسازد. مطهری تأکید دارد که حجاب، نه به عنوان محدودیت، بلکه به عنوان وسیلهای برای محافظت و رعایت شأن زن در جامعه است. او همچنین با استفاده از استدلال عقلانی، به نقد ایدههایی میپردازد که حجاب را مانع پیشرفت زنان میدانند.
ابعاد فکری و اجتماعی
نویسنده به ابعاد فلسفی، اخلاقی و اجتماعی حجاب توجه کرده است: چرا پوشش لازم است، حد مناسب آن چیست و مفاهیمی مانند عفت، غرایز، حضور اجتماعی زن و نقش زنان در جامعه چگونه از منظر اسلامی قابل ارزیابی هستند. مطهری با رویکردی منطقی، سعی دارد از کلیگویی پرهیز کند و ادعاهای مخالفان حجاب را به چالش بکشد.
اهمیت و تأثیر
کتاب «مسئله حجاب» با چاپهای متعدد و استقبال گسترده، به مرجع مهمی در بحثهای فقهی، فلسفی و اجتماعی درباره حجاب تبدیل شده است. این اثر نه تنها ذهنیت مخاطبان مختلف، بهویژه زنان و دانشجویان، را تحت تأثیر قرار داده، بلکه به عنوان مرجعی برای تحلیلهای علمی و فرهنگی در زمینه پوشش اسلامی به کار میرود.