جهل

واژه جهل به معنای نادانی، عدم آگاهی یا نداشتن دانش در مورد موضوعات خاص است. این واژه به حالتی اشاره دارد که فرد نسبت به اطلاعات، حقایق یا دانش ضروری بی‌خبر یا ناواقف است. این حالت می‌تواند ناشی از عدم دسترسی به منابع آموزشی، کمبود تجربه یا عدم علاقه به یادگیری باشد.

این مفهوم به دو نوع عمده تقسیم می‌شود: جهل مرکب، که به معنای نادانی نسبت به نادانی است، و جهل ساده، که به معنای عدم آگاهی از یک موضوع خاص است. این حالت می‌تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد، از جمله قضاوت‌های نادرست، تصمیم‌گیری‌های غلط و ایجاد مشکلات اجتماعی و فرهنگی.

در بسیاری از فرهنگ‌ها و فلسفه‌ها، آگاهی و دانایی به عنوان ارزش‌های اساسی شناخته می‌شوند و جهل به عنوان عاملی که می‌تواند مانع رشد فردی و اجتماعی شود، مورد انتقاد قرار می‌گیرد. تلاش برای کسب دانش و آگاهی و غلبه بر نادانی به عنوان یک هدف مهم در زندگی فردی و اجتماعی به شمار می‌آید.

لغت نامه دهخدا

جهل. [ ج َ ] ( ع مص ) نادان شدن. ( تاج المصادربیهقی ). نادان بودن. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). ضد علم. ( اقرب الموارد ). نادانستن. ( آنندراج ). || نادان نمودن خود را. ( منتهی الارب ). تسافُه. ( اقرب الموارد از اساس اللغة ). نادانی کردن. ( دهار ). || ( اِمص ) نادانی. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ) ( کشاف اصطلاحات الفنون ) ( آنندراج ):
بفکن از پشت خویش جهل و بدانک
جهل ماریست سخت زشت و ثقیل.ناصرخسرو.از جهل قویتر گنه چه باشد
خیره چه بری ظن که بیگناهی.ناصرخسرو.نیارم که یارم بود جاهل ایرا
کرا جهل یار است یار است مارش.ناصرخسرو.دولت به اهل جهل دهند آری
خوان مسیح خرمگسان دارند.خاقانی.وآن کآیت جهل خواند بر خویش
فرزانه راستین شمارش.خاقانی.تربیت عاقلان در وی اثر کرده و جهل قدیم از جبلت او بدررفته است. ( گلستان ).
علم نور است و جهل تاریکی
علم راهت برد بباریکی
جهل خوابست و علم بیداری
زآن نهانی و زین پدیداری.اوحدی.- جهل بسیط؛ عدم العلم عما من شأنه ان یکون عالماً. ( تعریفات ).
- جهل مرکب؛ عبارة عن اعتقاد جازم غیرمطابق للواقع. ( تعریفات ).
رجوع به این دو در ردیف خود شود.
جهل. [ ج ُ ] ( ع ص، اِ ) ج ِ جاهل. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). رجوع به جاهل شود. || ج ِ جَهول.( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). رجوع به جَهول شود.
جهل.[ ج ُ هَُ ] ( ع ص، اِ ) ج ِ جاهل. ( اقرب الموارد ) ( منتهی الارب ). رجوع به جاهل شود. || ج ِ جَهول.( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). رجوع به جَهول شود.
جهل. [ ج ُهَْ هََ ] ( ع ص، اِ ) ج ِ جاهل. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). رجوع به جاهل شود.

فرهنگ معین

(جَ ) [ ع. ] ۱ - (مص ل. ) نادان بودن. ۲ - (اِمص. ) نادانی.

فرهنگ عمید

نادان بودن، نادانی.
* جهل بسیط: [قدیمی] حالتی از نادانی که شخص نمی داند و اعتقاد به دانستن خود هم ندارد، و به بیان دیگر می داند که نمی داند.
* جهل مرکب: جهل و نادانی ای که خود شخص به آن پی نبرد و خود را دانا و حکیم پندارد که در این صورت جهل او مرکب است از بی علمی و بی اطلاعی به امورو بی خبری و بی اطلاعی از نادانی خودش: آن کس که نداند و نداند که نداند / در جهل مرکب ابدالدهر بماند (عبدالواسع جبلی: لغت نامه: مُرکب ).

فرهنگ فارسی

ندانستن، نادان، آنست که شخص نمیداندامامی، پنداردکه میداند
۱-( مصدر ) نادان بودن. ۲- ( اسم ) نادانی. یا جهل مرکب. نادانی کامل.
جمع جاهل یا جمع جهول

دانشنامه آزاد فارسی

جَهْل
(در لغت به معنی نادانی که همان نبود علم است) جهل بر دو گونه است: ۱. جهل بسیط به معنی ندانستن؛ ۲. جهل مرکّب به معنی اطلاع نداشتن از نادانی خود و معتقد بودن به چیزی برخلاف واقع. از این رو، جهل مرکب از آن جهت که ناآگاهی نسبت به جهل است، نقص مضاعف شمرده می شود.

ویکی واژه

نادان بودن.
نادانی.

جمله سازی با جهل

از نظر ایدئولوژیک، این مفهوم انسان‌گرایی رنسانس بود که زمینه‌ساز اصلاحات شد، اعتقادی که به کتاب مقدس به عنوان تنها منبع ایمان مسیحیان می نگریست و در حین حال منتقد اعمال مذهبی بود که بر اساس جهل و خرافه ساخته و پرداخته شده‌اند. نقطه ی عطف حوادث زمانی بود که اعتقادات مارتین لوتر سه سال بعد از اعلامیه ی معروف او در سال ۱۵۲۰ در انگلیس شناخته شد و مورد بحث قرار گرفت البته که در آن زمان پروتستان‌ها هنوز در اقلیت بودند و به عنوان بدعت گذار شناخته می‌شدند. 

هر کو عدوی گنج رسول است بی گمان جز جهل و نحس نیست نشان سلامتش
تا نباشد جهل علم آنگه نبود علم از جهل آمدت اندر نمود
اگر بر دست گیری مال سهل‌ست ولی در دل نگه داری جهل است
بر سر بازار جهل؛ بی خبر از خویشتن کیسه امسال عمر؛ داد به طرار پار

حرمت ابدی در ازدواج با زن شوهردار یا زن در طلاق رجعی که در آن شوهر حق رجعت و برگشت به زن خود را بدون طی تشریفات ازدواج دارد. ازدواج با زن شوهردار یا در طلاق رجعی چنان‌که با علم به حرمت باشد بدون دخول نیز موجب حرمت ابدی است اما در صورت جهل فقط با دخول، حرمت ابدی جاری می‌گردد.

جدال با جهل کتابی است که، به اعتبارِ روی جلد، به کوششِ نوشابه امیری از گفتگو با بهرام بیضایی در سالِ ۱۳۷۰ فراهم و بعدها بازنویسی و به سالِ ۱۳۸۸ منتشر شد.