رساله در زبان فارسی به معنای مقاله، نوشتار یا متن علمی است که به بررسی و تحلیل یک موضوع خاص می‌پردازد. این واژه در زمینه‌های علمی و دانشگاهی کاربرد دارد و می‌تواند شامل تحقیقات، نظریه‌ها و استدلال‌های نویسنده باشد.
این نوشتارها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
تحصیلی: این نوع رساله‌ها در مقاطع تحصیلی بالاتر مانند کارشناسی ارشد و دکترا نوشته می‌شوند. این نوشتارها شامل تحقیقات علمی، تجزیه و تحلیل داده‌ها و ارائه نتایج و پیشنهادات هستند. به عنوان مثال، یک پایان‌نامه دکترا ممکن است به بررسی یک موضوع خاص در زمینه علوم انسانی، علوم طبیعی یا مهندسی بپردازد.
فلسفی یا دینی: این نوع رساله‌ها به بررسی مسائل فلسفی، اخلاقی یا دینی می‌پردازند و می‌توانند شامل استدلال‌ها، تفکرات و نظرات نویسنده درباره موضوعات مختلف باشند. به عنوان مثال، می‌توان به رساله «توضیح المسائل» امام خمینی اشاره کرد.
