قضائیه

قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران نهادی مستقل است که مسئولیت حمایت از حقوق فردی و اجتماعی و تحقق عدالت در کشور را بر عهده دارد. رئیس این قوه توسط رهبر جمهوری اسلامی ایران منصوب می‌شود و دوره تصدی او پنج سال است. شرط اصلی برای این انتصاب، داشتن ویژگی‌هایی همچون عدالت، آگاهی قضایی، مدیریتی و اجتهاد است. از سال ۱۴۰۰، غلامحسین محسنی اژه‌ای ریاست این قوه را بر عهده دارد. سیستم قضایی ایران به شکل یکپارچه برای نخستین بار در دوران رضا شاه به وسیله عبدالحسین تیمورتاش پایه‌گذاری شد و در دوره پهلوی دوم دستخوش تغییرات بیشتر گردید. پس از انقلاب ۱۳۵۷، نظام قضایی کشور تغییرات بنیادینی را تجربه کرد. در حال حاضر قوانین حقوقی بر اساس احکام اسلامی تنظیم می‌شوند، اگرچه برخی از بخش‌های قانون مدنی پیشین همچنان حفظ شده و با سیستم حقوقی کنونی ادغام شده است. طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قوه قضائیه نهاد مستقلی است. سیستم قضایی کشور، از دیوان عالی گرفته تا دادگاه‌های منطقه‌ای و انقلابی، تحت نظارت وزارت دادگستری قرار دارد. به غیر از وزیر دادگستری و رئیس دیوان عالی کشور، یک رئیس جداگانه برای قوه قضائیه نیز توسط رهبر انتخاب می‌شود. همچنین، لوایح مصوب مجلس مرتبط با قانون اساسی ایران تحت نظارت شورای نگهبان بررسی می‌شوند. در تاریخ ۱ اسفند ۱۴۰۲، گروه عدالت علی با هک کردن سرورهای قوه قضائیه، میلیون‌ها سند محرمانه این نهاد را افشا کرد.

فرهنگ فارسی

( صفت ) مونث قضائی. یا قوه قضائیه. یکی از سه قوه اداره کننده کشور است و شامل کلیه دستگاههای دادگستری است. یا هیئت قضائیه. مجموع قضات.