از خاندانهای بزرگ و نامآور در دورۀ اشکانی و ساسانی بود. این نام در میان اشراف ایرانزمین پیش از اسلام و نیز در سدههای نخستین اسلامی بهکرات دیده میشود. از جمله چهرههای سرشناس این خاندان میتوان به سرداری در دورۀ مهرداد اشاره کرد که در سال ۵۰ میلادی از گودرز شکست خورد، همچنین سرداری در سپاه شاپور دوم و نیز پسر سوخرا که از سوی انوشیروان ساسانی، پس از پیروزی بر ترکان در سال ۵۶۵ میلادی، به مقام مرزبانی منصوب شد. در شجرهنامۀ خاندان سوخرا در دورۀ ساسانی نیز به این نام پسر کَروان برمیخوریم. گفتنی است که تلفظ کهن این نام، کارَن بوده است.
در شاهنامۀ فردوسی، او پسر کاوۀ آهنگر و از سپهداران نامدار ایرانزمین معرفی شده است. او در حملۀ منوچهر به سپاه تور، فرماندهی بخشی از نیروها را بر عهده داشت و پس از کشته شدن تور، با در دست داشتن انگشتری او، موفق به فریب مدافعان و فتح دژ تور شد. در دوران پادشاهی نوذر، هنگامی که تورانیان به ایران تاختند، قارن به عنوان سپهسالار ایران رهبری نبرد را عهدهدار شد. در این میان، برادرش قُباد به دست بارمان کشته شد و هرچند قارن برای خونخواهی او کوشید، به نتیجهای نرسید؛ اما در رویارویی بعدی، ویسِه سردار تورانی را شکست داد و او را به عقبنشینی واداشت.
در نخستین نبرد دورۀ پادشاهی قُباد با تورانیان، وی فرماندهی قلب سپاه ایران را برعهده داشت. در این جنگ، اتحاد و همکاری شکوهمند رستم زال و قارن، چنان هیبتی به سپاه ایران بخشید که افراسیاب سردار نامدار تورانی را نیز به هراس انداخت. نقش قارن در این رویدادها، جایگاه او را بهعنوان یکی از بزرگان اسطورهای و تاریخی ایران تثبیت کرده است.
