آجودان به معنای افسری است که در خدمت افسران عالیرتبه قرار دارد و وظایف خاصی را در راستای اجرای دستورات و پیشبرد امور آنها بر عهده میگیرد. این واژه در ساختارهای نظامی و انتظامی به کار میرود و به نوعی به نقشهای کمکی و پشتیبانی در فرماندهی اشاره دارد.
این عنوان یک مقام میانرده است و مسئولیتهای متعددی دارد که میتواند شامل هماهنگی بین واحدهای مختلف، اجرای دستورات فرماندهان و نظارت بر انجام وظایف محوله باشد. این فرد باید تواناییهای مدیریتی و ارتباطی خوبی داشته باشد تا بتواند به طور مؤثر با فرماندهان و سایر اعضای نیروهای تحت فرمان خود تعامل کند.
به طور کلی، آجودان به عنوان یک مقام پشتیبانی و اجرایی در ساختارهای نظامی و انتظامی، نقشی کلیدی در تسهیل عملیات و تحقق اهداف فرماندهی دارد و به عنوان دستیار و مشاور افسران عالیرتبه عمل میکند.
آقا رضا خان اقبالالسلطنه (۱۲۲۲ خ. / ۱۲۵۹ ه. - ۱۲۶۳ خ. / ۱۳۰۷ ه.) ملقب به آجودان مخصوص و عکاسباشی، نخستین عکاس حرفهای ایرانی بود.
ارتشبد عظیمی در سال ۱۳۳۸ به سمت فرمانده کل نیروهای زمینی شاهنشاهی ایران منصوب شد و بعد از آن عنوان وزیر جنگ در کابینههای هویدا و جمشید آموزگار (۱۳۴۸–۱۳۵۶) و آجودان شاه فعالیت کرد.
درجههایی که غالباً افسر ارشد خوانده میشوند عبارتند از: سرهنگ، سرهنگ دوم و سرگرد. در نیروی زمینی بریتانیا سروانی که دارای شغل آجودانی باشد نیز جزو افسران ارشد بهشمار میرود. در بسیاری از کشورهای مشترکالمنافع درجهٔ رزمی سرتیپ به عنوان افسر ارشد به کار میرود هر چند که وی شغل یک سرتیپ را در مقایسه با کشورهای دیگر انجام میدهد.
«برادرزاده منوچهرخان معتمدالدوله و فرزند سلیمان خان سهام الدوله بود. او در سال ۱۸۳۳م در شهر تبریز به دنیا آمد. او درجه سرتیپی را از ناصرالدین شاه دریافت نمود و بعد هم ژنرال آجودان ناصرالدین شاه شد.
امیراصلان افشار در سال ۱۳۵۶ به ایران بازگشت و به ریاست اداره کل تشریفات دربار منصوب شد و تا پایان حکومت پهلوی در این سمت باقی ماند. وی در ۳ اسفند ۱۳۵۶ به سمت آجودان کشوری شاه رسید. پس از انقلاب ایران، افشار در شهر نیس فرانسه اقامت نمود.
