آلوده کردن فعلی است که در زبان فارسی طیف وسیعی از معانی را در بر می‌گیرد؛ از مفهوم ابتدایی و ملموس کثیف کردن یا ملوث ساختن گرفته تا آغشته کردن چیزی به ماده‌ای دیگر. این کاربرد غالباً به حالتی فیزیکی اشاره دارد که در آن پاکیزگی یا خلوص یک شیء، سطح یا ماده، تحت تأثیر عوامل خارجی قرار گرفته و دچار تغییر منفی می‌شود. این تغییر می‌تواند شامل تماس با آلاینده‌های بصری، شیمیایی یا حتی بیولوژیکی باشد که به وضوح کیفیت یا وضعیت اولیه آن را دگرگون می‌سازد و از حالت مطلوب خارج می‌کند.
با این حال، دامنه معنایی این واژه فراتر از صرفاً دگرگونی‌های فیزیکی است و به معنای وسیع‌تر، به هرگونه اقدام یا حالتی اطلاق می‌شود که به چیزی یا کسی زیان برساند، آن را از وضعیت مطلوب خود خارج کند، یا سلامت و پاکی آن را به خطر اندازد. در این مفهوم گسترده‌تر، آلوده کردن می‌تواند ابعاد اجتماعی، اخلاقی، روانی و حتی زیست‌محیطی پیدا کند. به عنوان مثال، آلوده کردن محیط زیست به هرگونه فعالیتی اشاره دارد که تعادل طبیعی اکوسیستم‌ها را برهم زده و منابع طبیعی نظیر آب، خاک و هوا را با مواد مضر یا پسماندهای انسانی، صنعتی و کشاورزی در هم آمیزد.
