این واژه در اصطلاحات موسیقی ایران به معنای خواندن یا نواختن موسیقی بدون تمهید و طراحی قبلی است. اجرای موسیقی بدون طرح‌ریزی یا تدوین اولیه، بداهه نامیده می‌شود. در موسیقی شرق، بداهه‌نوازی نشان‌دهنده مهارت بالای نوازنده یا خواننده است و در موسیقی ایران، دستیابی به این سطح از هنر، ارزش و اهمیت ویژه‌ای دارد. باید تسلط کامل بر مفاهیم موسیقی و همچنین ابزار اجرایی خود از لحاظ فنی داشته باشد و از ذوق هنری بهره‌مند باشد. در این صورت، وی قادر خواهد بود در زمان مناسب، دانش خود را به شیوه‌ای نوآورانه ترکیب کند. برای بداهه‌نوازی، تمرینات لازم است و شاگرد در طول دوره آموزش باید بیاموزد که چگونه ملودی یا تم را گسترش دهد یا در زمان مقتضی از بخش‌های مختلف ساز بهره گیرد. رعایت زمان‌بندی جملات موسیقی، همچنین رعایت اصول ابتدایی و خبری در موسیقی از نکاتی است که باید در مراحل آموزش فرا گرفته شود. در خصوص آواز بداهه، خواننده علاوه بر آشنایی با ادبیات و درک مفاهیم آن، باید با تلفیق شعر و کلام با موسیقی آشنا باشد و بتواند سیر ملودی را با مفهوم صحیح کلام منطبق سازد؛ در غیر این صورت، اثر او ارزش هنری چندانی نخواهد داشت.
بداهه
لغت نامه دهخدا
بداهه. [ ب َ هََ / هَِ ] ( از ع، مص ) بداهة. بداهت. رجوع به این کلمه ها شود.
فرهنگ معین
فرهنگ فارسی
نا اندیشیده بالبداهه.
دانشنامه عمومی
دانشنامه آزاد فارسی
از اصطلاحات موسیقی ایران به معنای خواندن یا نواختن بدون تمهید قبلی. اجرای موسیقی بدون طرّاحی یا تدوین اولیۀ آن را بداهه می گویند. در موسیقی شرق بداهه نوازی یا بداهه خوانی از مهارت بالای موسیقی دان نوازنده یا خواننده است و در موسیقی ایران رسیدن به این درجۀ از هنر، ارزش و اهمیت خاصی دارد. بداهه خوان یا بداهه نواز باید به مفاهیم موسیقی و نیز ابزار اجرایی آن از لحاظ تکنیکی کاملاً مسلّط و خوش ذوق باشد. در این صورت می تواند در زمان مناسب دانسته های خود را به شیوه ای بدیع ترکیب کند. برای بداهه نوازی یا بداهه خوانی نیز تمریناتی لازم است و شاگرد در مراحل آموزش باید بیاموزد که چگونه ملودی یا تم را می توان گسترش داد یا به موقع از قسمت های گوناگون ساز استفاده کرد. رعایت زمان بندی جمله های موسیقی و رعایت مبتدا و خبر و... نیز از نکاتی است که در مراحل آموزش باید فرا گرفته شود. دربارۀ آواز بداهه، خواننده گذشته از آشنایی به ادبیات و درک مفاهیم ادبی باید به تلفیق شعر و کلام با موسیقی آشنا باشد و بتواند حرکت و سیر ملودی را با مفهوم درست کلام منطبق کند. در غیر این صورت، اثر او ارزش هنری چندانی ندارد. گفتنی است، واژه بداهه به صورت های بدیهه یا بداهت نیز به کار رفته است.
ویکی واژه
نک بداهت، بدیهه.
جمله سازی با بداهه
از فیلم‌ها یا برنامه‌های تلویزیونی که وی در آن نقش داشته‌است می‌توان به تاجر ونیزی، روز شغال، بداهه و پسر پلنگ صورتی اشاره کرد.
