زاویه سِمَت که به آن زاویه سمتی نیز گفته میشود، یک مفهوم مهم در هندسه و نقشهبرداری است که برای تعیین جهت یک خط یا بردار در یک صفحه افقی به کار میرود. این زاویه، که همواره در جهت عقربههای ساعت اندازهگیری میشود، بین یک خط مرجع (معمولاً محور شمال) و خط دلخواه مورد نظر تعریف میگردد. در واقع، زاویه سِمَت یک سیستم مختصاتی قطبی را در صفحه افقی پیادهسازی میکند و به ما امکان میدهد تا موقعیت دقیق هر نقطه یا امتداد را نسبت به یک نقطه مبدأ و یک جهت استاندارد مشخص کنیم.
کاربرد اصلی زاویه سِمَت در علوم مختلفی از جمله ناوبری، ستارهشناسی، ژئودزی، و نقشهبرداری هوایی و زمینی است. در ناوبری، دریانوردان و خلبانان از این زاویه برای تعیین مسیر حرکت و موقعیتیابی کشتیها و هواپیماها استفاده میکنند. در ستارهشناسی، زاویه سِمَت به همراه ارتفاع، موقعیت ظاهری اجرام آسمانی را نسبت به افق ناظر تعیین میکند. همچنین در کارهای مهندسی و عمرانی، برای جانمایی دقیق سازهها، خطوط لوله، و مسیرهای حمل و نقل، درک و محاسبه صحیح زاویه سِمَت امری حیاتی است.
برای محاسبه زاویه سِمَت، معمولاً از توابع مثلثاتی و مختصات دکارتی نقاط ابتدایی و انتهایی خط استفاده میشود. با داشتن مختصات (x, y) یا (عرض جغرافیایی، طول جغرافیایی) دو نقطه، میتوان بردار بین آنها را محاسبه کرد و سپس با استفاده از نسبتهای مثلثاتی مانند تانژانت، زاویه آن را نسبت به محور شمال (که معمولاً با محور Y یا مختصات شمالی مطابقت دارد) به دست آورد. در عمل، نرمافزارها و ابزارهای تخصصی نقشهبرداری و GIS این محاسبات را به صورت خودکار انجام میدهند و نتایج را با دقت بالا ارائه میکنند تا کاربران بتوانند به سهولت از آنها بهرهمند شوند.