کلمه «اظافیر» جمع «اظفر» است و به معنای ناخنها یا چنگال‌های موجود در دست یا پای انسان و حیوانات به کار می‌رود. این واژه در متون قدیمی و ادبی برای اشاره به بخش‌های تیز و سخت انتهای انگشتان استفاده شده است و گاهی به معنای نمادین قدرت یا دفاع نیز به کار می‌رود.
اظافیر از جنس سخت و کراتینه هستند و نقش محافظتی دارند، به طوری که نوک انگشتان را از آسیب حفظ می‌کنند و در حیوانات برای گرفتن یا شکار به کار می‌روند. در انسان، ناخنها علاوه بر کاربرد حفاظتی، در لمس دقیق و انجام کارهای ظریف نقش دارند.
در ادبیات و فرهنگ، اظافیر گاهی نماد تیزی، قدرت و برندگی محسوب می‌شوند. استفاده از این واژه در توصیف انسان یا حیوان می‌تواند جنبه استعاری داشته باشد و ویژگی‌های تیزهوشی، توانایی دفاع یا خطر را منتقل کند. به این ترتیب، اظافیر هم مفهوم جسمی و هم نمادین دارد.
