آتش‌خان واژه‌ای است که به محل روشن‌کردن آتش اطلاق می‌شود. این مکان می‌تواند بخشی کوچک مانند جای شعله‌ی سماور باشد یا فضایی بزرگ‌تر مثل کوره‌ی صنعتی. بنابراین، آتش‌خان در اصل به هر محفظه یا مکانی گفته می‌شود که آتش در آن برافروخته شده و مورد استفاده قرار گیرد.
کارکرد اصلی آتش‌خان در گذشته و امروز، تأمین گرما یا انرژی برای پخت‌وپز، جوشاندن آب یا انجام کارهای صنعتی بوده است. به عنوان نمونه، در سماورها همان محفظه‌ای است که زغال یا سوخت در آن قرار می‌گیرد و وظیفه گرم‌کردن آب را برعهده دارد. در کوره‌ها نیز مرکز تولید حرارت برای ذوب یا پخت مواد محسوب می‌شود.
این واژه بر نقش حیاتی آتش به عنوان منبع انرژی تأکید می‌کند و در عین حال یادآور سازوکارهایی است که انسان برای مهار و استفاده‌ی ایمن از آن ایجاد کرده است. به همین دلیل، آتش‌خان نه فقط یک اصطلاح فنی بلکه بخشی از میراث واژگانی مرتبط با زندگی سنتی و صنعتی به شمار می‌آید.
