معنی مقبولات | لغت یاب

لغت نامه دهخدا

مقبولات. [ م َ ] ( ع ص ، اِ ) ج ِ مقبولة. پذیرفته شده ها. که مورد قبول واقع شده باشند. || قضایایی هستند که به پیشوایان دین یا حکما و سایر بزرگان مورد اعتماد و ایمان مردم نسبت داده می شوند، مانند کلیه استدلالاتی که مبتنی بر احادیث و اخبار است. ( مبانی فلسفه تألیف سیاسی ). قضایایی که سبب تصدیق به آنها اطمینان به گوینده آنهاست مثل قول عدلی یا حکیمی یا پیغامبری مانند اینکه بگوییم : نیکویی را پاداش نیک و بدکار را پاداش بد است. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). آنچه از معتقدات ، مورد قبول مردم است که در فن خطابه گفته شد که قیاسی که مقدمات آن از مقبولات عامه گرفته شده باشد، مانند معجزات و کرامات انبیاء و اولیاء و سخنان عقلا و قائدین قوم و یا از خطابیات است. و بالجمله مقدماتی بود که پذیرفته شوند از کسی که حکیم و فاضل و استوار باشد و مأخوذ از حسن ظن باشد. ( از فرهنگ علوم عقلی ). و رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون و دانشنامه ص 124 و شفا ج 1 ص 347 و دستورالعلماء ج 3 ص 315 و فرهنگ لغات و اصطلاحات فلسفی و تعریفات جرجانی شود.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] مقبولات در بحث صناعات خمس در صناعت جدل کاربرد دارد.
منطق علمی است که به ما نحوه ی درست فکر کردن را می آموزد و ذهن را از خطای در فکر کردن مصون می دارد. هنگام فکر کردن، ذهن حرکتی در معلومات می کند و با چینش آنها به مطلوب دست می یابد.
← مصونیت از خطای در فکر کردن
مقبولات به قضایایی گفته می شود که از روی اعتماد به غیر، مورد پذیرش واقع می شوند. خواه این اعتماد عقلانی باشد یا عقلایی و یا هیچ کدام؛ یعنی ممکن است فرد از روی برهان به صدق گفتار قائلی برسد (مثل صدق نبیّ) یا همانند سایر عقلا آن را بپذیرد و یا اصلاً هیچ دلیل عقلانی و عقلایی ای برای پذیرش آن نداشته باشد و صرفاً آن را قبول دارد.
← وجود اختلاف در مقبولات
۱. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، تعلیقه فیاضی، ص۸، مؤسسه نشر اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۴۲۸ق.
...