دانشنامه اسلامی
اقتضای عقلی، مقابل اقتضای لفظی و به معنای استعمال اقتضا ، در معنای علیت و تاثیر در ثبوت واقعی شیء است که بدون دخالت لفظ ، صورت می گیرد، مانند دیدگاه گروهی از اصولیون در بحث «اقتضای امر به شیء از نهی از ضد آن» که این اقتضا و استلزام را عقلی دانسته و می گویند: امر به شیء، به حکم عقل، مقتضی نهی از ضد عام است و ربطی به عالم الفاظ ندارد؛ یعنی ملازمه مورد بحث، از نوع بیّن بالمعنی الاخص نیست تا اقتضا لفظی باشد، بلکه یا بیّن بالمعنی الاعم است و یا غیر بیّن که در هر دو صورت، اقتضا به حکم عقل است.
