زرنق

لغت نامه دهخدا

زرنق. [ ] ( ع مص ) نوشیدن بدانسان که ظرف محتوی مایع را بالا گیرند و از آن در دهان ریزند. و زرزق نیز گویند. ( از دزی ج 1 ص 590 ).
زرنق. [ زَ ن َ ] ( اِخ ) دهی از دهستان کیوان است که در بخش خداآفرین شهرستان تبریز واقع است و 172 تن سکنه دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4 ).
زرنق. [ زَ ن َ ] ( اِخ ) دهی از دهستان الاَّن برآغوش است که در بخش الان برآغوش شهرستان سراب واقع است و 2740 تن سکنه دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4 ).
زرنق. [ زَ ن َ ] ( اِخ ) دهی از دهستان مهرانروداست که در بخش بستان آباد شهرستان تبریز واقع است و 735 تن سکنه دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4 ).

دانشنامه عمومی

زرنق یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی است که در بخش مرکزی شهرستان هریس واقع شده است. نام این شهر شش بار در وقفنامه ربع رشیدی آمده است و در شماره ۲۰۹ صورت موقوفات اینچنین به آن اشاره شده: «قریه زرنق از ناحیه جان براغوش از نواحی بلده سراه، حدودش متصل است به اراضی قریه مهرابان و به اراضی قریه جمال آباد و به اراضی قریه کلوانق علیا و به اراضی قریه کرماج قران و به اراضی قریه کوج، بحق النصف با قنوات و انهار با جمیع توابع و لواحق و. . . » که اشاره به کثرت قنات ها و نهرهای آن در این متن حائز اهمیت است. همدانی، رشیدالدین فضل الله بن ابی الخیر بن عالی ( ۲۵۳۶ ) . وقفنامه ربع رشیدی. ترجمهٔ به کوشش مجتبی مینوی و ایرج افشار. تهران: سلسله انتشارات انجمن آثار ملی شماره ۱۳۹. ص.   ۲۷۹. شابک  ۲۳۵۷ مقدار | شابک= را بررسی کنید: length ( کمک ) . از پارامتر ناشناخته | 1356= صرف نظر شد ( کمک ) ; از پارامتر ناشناخته | پیوند نویسنده= صرف نظر شد ( کمک ) ; تاریخ وارد شده در | سال= را بررسی کنید ( کمک )
سکونتگاه ها و اشیائی با قدمت ۶۵۰۰ سال در تپه باستانی دوزده باغیر زرنق کشف شده است.
این شهر پیش از مهاجرت ترکان به آذربایجان مخروبه بوده و در حدود قرن یازدهم میلادی جمعیتی از ترکان قبچاق در حاشیه آن ساکن شدند که اجداد ساکنان فعلی این شهر محسوب می شوند.
که در قدیم به زرنه معروف بوده است در لغت به معنی منطقه زرخیز است. شهر زرنق با بافت شهری شطرنجی، حاشیه جنگلی سرسبز و منابع آبی فراوان زیباترین و سرسبزترین شهر شهرستان هریس و منطقه محسوب می شود. شهر زرنق در اوایل سال ۱۳۷۲ از روستا به شهر تبدیل شد وبا مختصات جغرافیایی ۵۰ درجه شرقی و ۳۶٫۱۶ درجه شمالی در استان آذربایجان شرقی قراردارد. این شهر از غرب با کلوانق و از جنوب غربی با روستای کرمجوان و از شرق ( نزدیک ترین محل ) با شهر مهربان همسایه است. این شهر تا مرکز استان یعنی تبریز ۸۹ کیلومتر فاصله دارد. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، زرنق جمعیتی معادل ۵، ۳۴۳ نفر ( ۱۳۹۵ ) دارد.
هویت فرهنگی: زبان: مردم این شهر به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می کنند؛دین:تمامی ساکنان شهر پیرو شیعه دوازده امامی هستند؛موسیقی: شهر زرنق مرکز موسیقی عاشیقی در شرق استان بعد از شهر اهر می باشد؛گروه های عاشیقی این شهر در تمامی جشن ها و عروسی های مردم و منطقه فعال می باشند ، قربان ایزدخواه از خوانندگان و هنرمندان معروف استان از این شهر می باشد؛موسیقی عاشیقی یکی از ستون های فرهنگی مردم آذربایجان می باشد. و ره آورد این شهر فطیر ( نوعی کلوچه سنتی ) و شیرین دنَ ( خورچه ) یا به زبان فارسی خیار چنبر می باشد. فرش زرنق یکی از زیرشاخه های اصلی تبریز و مهربان بوده و از لحاظ مرغوبیت و معروفیت از شهرها و روستاهای مجاور بهتر و جایگاه ویژه ای در صادرات دارد؛ علاوه بر این قالی هریس نیز در زرنق با همان کیفیت شهر مبدا در رده بعد تولید می شود. از مناطق دیدنی زرنق می توان به مسجد جامع زرنق و تپه باستانی دوزده باخیر اشاره کرد. مجموعه مسجد جامع زرنق: مسجد جامع زرنق با مساحتی بیش از 1500 متر مربع به عنوان بزرگترین مسجد شهرستان هریس در خیابان شهدا واقع است. این مجموعه با داشتن دو مناره با ارتفاع بیش از 30 متر ( بلندترین مناره در استان ) تنها مسجد استان است که دارای دو گنبد می باشد. علاوه بر این مسجد جامع زرنق با دارا بودن یک درمانگاه خیریه، داروخانه، زیر زمین، حیاط و کتابخانه به عنوان یکی از بزرگترین مساجد استان و کشور محسوب می شود. مسجد جامع زرنق به انظمام بالکن، زیر زمین و حیاط ظرفیت نزدیک به 10000 تن را دارا می باشد. این مسجد با چشم انداز منحصر به فرد، تداعی کننده بارگاه مقدس امام هشتم شیعیان در نظر هر بیننده ای می شود؛ با این اوصاف می توان در ردیف یکی از باشکوه ترین و زیباترین مساجد ایران و جهان جای داد. از افتخارات زرنق همین قدر می توان ذکر کرد که اولین پایگاه مقاومت در منطقه بعد از انقلاب به نام پایگاه شهید غفوری و بعد پایگاه امام خمینی در این شهر تاسیس شدند و اولین رزمندگان جهت اعزام به جبهه های نبرد علیه دشمن بعثی از همین پایگاه ها بود. زرنق با داشتن 42 شهید بیشترین شهید را نسبت به جمعیت اندک خود در استان دارد ولی با توجه به چنین پیشینه ی درخشانی همواره با بی مهری و کم توجهی مسئولان شهرستانی و استانی روبرو بوده است. از دیگر افتخارات این شهر می توان به پزشکان متخصص ومشهور، دندانپزشکانی از جمله  : مبصری، نجفی زاده داروسازان، اساتید دانشگاه از جمله رحیم خدایاری، هنرمندان نویسندگان مهندسان وفرهنگیان فرهیخته وکلا وقضات از جمله رحمان خاطری، داداش زاده، شاعرانی از جمله: محرم نجاتخواه، مهماندوست، صبور در این شهر اشاره کرد؛ که در دامن خود پرورش داده است اهالی این شهر مردمی بسیار مهربان و خون گرم ، میهمان نواز، سخت کوش با فرهنگ غنی و کهن ، خانواده های اصیل و ریشه دار در این شهر زیبا ساکن هستند و به ارزشهای اخلاقی وانسا نی بسیار پایبند می باشند . درستی وصداقت و انصاف و نیکو کاری از خصوصیات بارز این مردمان دیار کهن می باشد. نکته مهم اینکه زرنق در آینده نزدیک در صورت ارتقا منطقه مهربان به شهرستان و تاسیس فرمانداری در آن نقش بسیار مهمی خواهد داشت و تاسیس چند اداره کلیدی یا دفتر بخش مرکزی مهربان به دلیل نزدیکی به شهر زرنق از طرح هایی است که برای این منظور پیشنهاد شده و در کنار آن الحاق روستاهایی مثل کرم جوان ، باروق ، قزلجه زرین. . . تقسیمات جدیدی رقم خواهد خورد و مردم این شهر همیشه نسبت به نزدیک بودن به مهربان ولی قرار گرفتن و بی فایده ماندن از مرکز شهرستان هریس، در تقسیمات کشوری گله مند بوده و هستند.
زرنق (تبریز). زرنق یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان مهران رود بخش باسمنج شهرستان تبریز واقع شده است.
این روستا در زمینهایی پربار و زیبا قرار گرفته و همواره با تمیزی و آبادی بالا مورد توجه واقع می شود. از آنجا که روستای زرنق به شهرک خاوران پیوسته، بزودی به عنوان یک منطقه فاخر به شمار خواهد رفت و لقب روستایی برای همیشه از بین خواهد رفت
روستای زرنق محل قرارگاه فعالیت های گردشگری در اطراف است. با بهره برداری از شهرک خاوران، منطقه رونق عمده ای یافته و به یک مجتمع توریستی متمایز و جذاب تبدیل خواهد شد. در این مجتمع بومگردی و تفریحی می توان علاوه بر برگزاری مراسمات مختلف، امکانات رفاهی و خدمات متنوعی را برای سفرها و مسافرت ها ارائه داد. با ایجاد امکانات گردشگری متنوع و منحصر به فرد، روستای زرنق در تمام فصول سال، جاذبه اصلی برای گردشگران خواهد بود.
علاوه بر این، روستای زرنق میزبان شهرک خاوران است که در منطقه زرنق واقع شده است. این شهرک دارای زمین های وسیعی است که به ساخت و ساز مسکونی و تجاری اختصاص داده شده است. ساکنان و بازدیدکنندگان پروژه ها و املاک مختلف در این شهرک می توانند از امکانات و خدمات زندگی راحتی بهره مند شوند.
کل شهرک خاوران در زمینهای این روستا واقع شده است. آرامگاه شیخ پیری در روستای زرنق قرار دارد. روستای زرنق یکی از آبادترین و تمیزترین روستاها در اطراف منطقه باسمنج است و طبق آمار پس از بهره برداری شهرک خاوران ، روستای زرنق نیز به شهرک خاوران ملحق شده ، و به باشکوه ترین منطقه تبدیل خواهد شد و لقب روستایی این روستا برای همیشه حذف خواهد شد . درحال حاضر هم لقب روستایی تقریبا به علت آبادی و ویلایی بودن حذف شده است.
بیمارستان بزرگ کودکان تبریز ( زهرا مردانی آذر ) و بیمارستان چشم پزشکی تبریز ( نیمه کاره ) نیز در زرنق ساخته شده است تمامی شهرک خاوران در زمین های زرنق قرار دارند. روستای زرنق با جمعیت بیش از ۳۰۰۰ نفر، فاقد اتوبوس عمومی یا حتی ون برای حمل و نقل است و ساکنین برای رفت و آمد به شهر مجبور به پرداخت هزینه زیادی هستند.
از دیگر آثار تاریخی زرنق میتوان به سنگ های شیر تاریخی که حاصل تراشیده دست انسان است نام برد ، که هم اکنون در درب های ورودی موزه بزرگ تبریز قرار داده شده اند.
پس از یک دعوای بزرگ در روستای زرنق که بزرگترین دعوای روستایی نام گرفته است ، زرنق به دو بخش تقسیم شد . دو مسجد پس از دعوا در زرنق ایجاد شد که مسجد جامع اولین و قدیمی ترین مسجد است که در سال ۱۳۶۵ تخریب و بازسازی شد. و مسجد امیرالموئمنین ( ع ) نیز دومین مسجد زرنق محسوب میشود که پس از دعوا توسط خانواده ( عهدنو ) ایجاد شد که پس از مسجد جامع ساخته شده است و در سال ۱۳۸۹ تخریب و بازسازی کردند که این مسجد بزرگترین مسجد زرنق است.
زرنق (خداآفرین). زرنق یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان کیوان بخش خداآفرین شهرستان کلیبر واقع شده است.
زرنق (میانه). زرنق یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان کله بوز شرقی بخش مرکزی شهرستان میانه واقع شده است.

دانشنامه آزاد فارسی

زَرنَق
شهری در استان آذربایجان شرقی، بخش مرکزی شهرستان هریس. با ارتفاع ۱,۵۹۵ متر، در منطقه ای کوهستانی، در ۷۰کیلومتری شرق تبریز و ۱۸ کیلومتری جنوب غربی هِریس، سر راه مهربان به بخشایش و تبریز قرار دارد. اقلیم آن معتدلِ مایل به سرد و نیمه خشک و جمعیت آن ۴,۷۶۶ نفر است (۱۳۸۵).