کلمات و اصطلاحات تخصصی رشته بهداشت و مواد غذایی

• HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points): تجزیه‌وتحلیل خطر و کنترل نقاط بحرانی: یک سیستم مدیریت ایمنی غذایی برای شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات مرتبط با غذا.
• GMP (Good Manufacturing Practices): اصول تولید خوب: استانداردهایی برای بهداشت و کیفیت در فرآیند تولید مواد غذایی.
• ISO 22000: استاندارد بین‌المللی برای مدیریت ایمنی مواد غذایی که اصول HACCP را در بر می‌گیرد.
• FSMS (Food Safety Management System): سیستم مدیریت ایمنی غذا: شامل مجموعه‌ای از فرآیندها و روش‌های کنترلی برای تضمین سلامت غذا.
• TQM (Total Quality Management): مدیریت کیفیت جامع: رویکردی برای بهبود مستمر کیفیت محصولات غذایی.
• Shelf Life: عمر مفید: مدت زمانی که یک ماده غذایی کیفیت و ایمنی خود را حفظ می‌کند.
• Food Contamination: آلودگی غذایی: وجود عوامل شیمیایی، فیزیکی یا میکروبی در مواد غذایی که ممکن است برای سلامتی مضر باشند.
• Cross Contamination: آلودگی متقاطع: انتقال آلودگی از یک ماده غذایی به ماده غذایی دیگر، معمولاً از طریق تجهیزات یا دست انسان.
• Foodborne Diseases: بیماری‌های ناشی از غذا: بیماری‌هایی که از مصرف غذاهای آلوده به میکروارگانیسم‌های مضر ایجاد می‌شوند.
• Additives: افزودنی‌ها: موادی که برای بهبود طعم، رنگ، ماندگاری یا سایر ویژگی‌های غذا به آن اضافه می‌شوند.
• Pathogen: پاتوژن: میکروارگانیسمی که می‌تواند بیماری ایجاد کند (مانند سالمونلا و اشرشیا کلی).
• Spoilage Microorganisms: میکروارگانیسم‌های فسادزا: باکتری‌ها و قارچ‌هایی که باعث فساد مواد غذایی می‌شوند.
• Pasteurization: پاستوریزاسیون: فرآیند حرارتی برای از بین بردن میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا در غذا و نوشیدنی‌ها.
• Sterilization: استریلیزاسیون: حذف کامل میکروارگانیسم‌ها از مواد غذایی با استفاده از حرارت بالا یا روش‌های دیگر.
• Fermentation: تخمیر: فرآیندی بیوشیمیایی که طی آن میکروارگانیسم‌ها مواد غذایی را به محصولات دیگر مانند الکل یا اسیدهای آلی تبدیل می‌کنند.
• Probiotics: پروبیوتیک‌ها: میکروارگانیسم‌های مفیدی که برای سلامت روده مفید هستند و در برخی غذاها مانند ماست وجود دارند.
• Foodborne Toxins: سموم غذایی: مواد سمی که توسط برخی باکتری‌ها (مانند کلستریدیوم بوتولینوم) تولید می‌شوند.
• Listeria monocytogenes: لیستریا مونوسیتوژنز: یک باکتری بیماری‌زا که در غذاهای آماده و فرآوری‌شده یافت می‌شود.
• Salmonella: سالمونلا: یک باکتری بیماری‌زا که معمولاً در تخم‌مرغ، مرغ و محصولات گوشتی یافت می‌شود.
• E. coli (Escherichia coli): اشرشیا کلی: گروهی از باکتری‌ها که برخی از گونه‌های آن می‌توانند باعث بیماری‌های روده‌ای شوند.
• pH Level: سطح pH: شاخصی از اسیدیته یا قلیایی بودن یک ماده غذایی.
• Antioxidants: آنتی‌اکسیدان‌ها: ترکیباتی که از اکسیداسیون و تخریب مواد غذایی جلوگیری می‌کنند.
• Emulsifiers: امولسیفایرها: موادی که باعث پایداری مخلوط‌های چربی و آب در غذا می‌شوند (مانند لسیتین در شکلات).
• Preservatives: نگهدارنده‌ها: مواد شیمیایی که برای افزایش ماندگاری غذا استفاده می‌شوند.
• Food Coloring: رنگ‌های خوراکی: ترکیباتی که برای بهبود ظاهر غذاها استفاده می‌شوند.
• Carbohydrates: کربوهیدرات‌ها: دسته‌ای از مواد مغذی که منبع اصلی انرژی در رژیم غذایی هستند.
• Proteins: پروتئین‌ها: مواد مغذی ضروری برای رشد و ترمیم بدن، که در گوشت، تخم‌مرغ و لبنیات یافت می‌شوند.
• Lipids (Fats): چربی‌ها: منابع انرژی که در مواد غذایی مانند روغن‌ها و کره وجود دارند.
• Vitamins: ویتامین‌ها: ترکیبات آلی مورد نیاز بدن که نقش‌های حیاتی در متابولیسم دارند.
• Minerals: مواد معدنی: عناصر غیرآلی ضروری مانند کلسیم و آهن که برای عملکرد طبیعی بدن لازم هستند.
• Modified Atmosphere Packaging (MAP): بسته‌بندی با اتمسفر اصلاح‌شده: روشی برای افزایش ماندگاری مواد غذایی با تغییر ترکیب گازهای داخل بسته‌بندی.
• Vacuum Packaging: بسته‌بندی خلأ: حذف هوا از بسته برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌های هوازی.
• Aseptic Packaging: بسته‌بندی آسپتیک: بسته‌بندی در شرایط استریل برای جلوگیری از آلودگی میکروبی.
• Food Irradiation: پرتودهی مواد غذایی: استفاده از اشعه برای از بین بردن میکروارگانیسم‌ها و افزایش ماندگاری.
• Cold Chain: زنجیره سرد: سیستم حمل‌ونقل و نگهداری مواد غذایی در دمای پایین برای حفظ کیفیت.
• Dehydration: خشک کردن: روشی برای حذف آب از مواد غذایی به‌منظور افزایش ماندگاری.
• Lyophilization (Freeze-Drying): لیوفیلیزاسیون (خشک کردن انجمادی): فرآیندی که طی آن مواد غذایی منجمد شده و سپس آب آن‌ها در خلأ حذف می‌شود.
• Biodegradable Packaging: بسته‌بندی زیست‌تجزیه‌پذیر: مواد بسته‌بندی که در طبیعت تجزیه می‌شوند.