اصل انقسام مزدوجات

و چون در ابتداى حدوثش كه منطبع در جسم است او را حظى از ملكوت و تجرد كان از جهتعلو ذاتش برتر از سنخ ماده؛ بخلاف صور اسطقسيه كه ماده محض اند و به انقساممحلشان كه ماده است منقسم مى شوند ولى صورت نفس هر چند كه جسمانى است بر اثرارتفاع ذاتش و حظ قليل از تجرد و ملكوتش منزه از انقسام مذكور است.

و سخن كوتاه اينكه در دلالت آيه بر دو نوع بودن گناهان و انقسام آن به صغيره وكبيره در مقايسه آنها با يكديگر هيچ ترديدى نيست و نبايد در آن ترديد كرد.

و بالا خره مى گويند: به واسطه ماده ونيرو عناصر اصلى پيدا شده و در اثر نمازجآنها به نسبتهاى مخصوص، اجسام زنده وجود يافته اندواول چيزى كه از اجسام زنده پيدا شده، ماده اىزلال است كه داراى قوّه تغذى و انقسام است كه آن را بيولوژيستها ((پرتوپلاسما))ناميده اند كه از پيدايش آن، ساده ترين گياه و حيوان زنده به وجود آمد...

و همچنين اگر اين دو مشاهده را با هم بسنجد، مى بيند كه (من ) معنائى است بسيط كهقابل انقسام و تجزيه نيست، ولى بدنش قابل انقسام هست، اجزاء و خواص بدنش نيزانقسام مى پذيرد، چون بطور كلى ماده و هر موجودى مادى اينطور است، پس معلوم مى شودنفس غير بدن است،

و اين كه گفته شود: خداوند متعال احدى المعنى است يعنى نه در وجود و نه درعقل و نه در و هم انقسام پذير نيست (و داراى اجزاء نمى باشد)(291)