بانکی پور

بانکی پور (Bankipore) منطقه‌ای در شهر پتنه، ایالت بهار هند است. در گذشته، این منطقه به عنوان یک شهرک در حاشیه غربی پتنه شناخته می‌شد و در منابع اسلامی به نام عظیم آباد ذکر شده است.

ویژگی‌های مهم بانکی پور

سیلوی عظیم: یکی از بناهای مهم این منطقه، سیلوی بزرگی است که به شکل کندوی زنبور عسل ساخته شده است. این بنا را وارن هیستینگز پس از قحطی سال ۱۱۸۳ هجری شمسی برای ذخیره غلات احداث کرد.

کتابخانه خدابخش: بانکی پور به دلیل کتابخانه مهم خود که مجموعه‌ای از نسخه‌های فارسی و عربی دارد، در مجامع شرق‌شناسی شهرت دارد. این کتابخانه به عنوان کتابخانه ملی شرق‌شناسی پتنه شناخته می‌شود و به نام مؤسس آن، مولوی خدابخش، نیز خوانده می‌شود.

مولوی خدابخش: خدابخش (۱۸۴۲-۱۹۰۸) وکیل دادگستری بود و تمام عمرش را صرف گردآوری کتاب‌های خطی از مراکز فرهنگی اسلامی مانند قاهره، دمشق، بیروت و دیگر نقاط عربستان و ایران کرد.

فهرست کتابخانه: لرد کرزن، حکمران کل هندوستان، سر ادوارد دنیسن راس را مأمور تنظیم و تهیه فهرست کتابخانه کرد که تا کنون ۳۴ جلد از آن منتشر شده است.

مجموعه کتاب‌ها: در حال حاضر، تعداد کتاب‌های خطی، چاپی، مجلات، میکروفیلم‌ها و نسخه‌های عکسی در این کتابخانه به ۱۴۶۷۰۴ عدد می‌رسد. از این تعداد، ۸۵۷۶ نسخه خطی فارسی، ۷۳۶۵ نسخه عربی و ۱۴۳۵ نسخه اردو وجود دارد.

نگارگری‌ها: این کتابخانه همچنین دارای نگارگری‌های ارزشمند به سبک‌های ایرانی، آسیای مرکزی، تیموری و راچپوت است.

بانکی پور به عنوان یک مرکز فرهنگی و تاریخی در هند، نقشی مهم در حفظ و انتقال میراث فرهنگی و ادبی اسلامی ایفا کرده است.

دانشنامه آزاد فارسی

نام حومۀ غربی شهر پاتنادر ایالت بیهار، در هند. این شهر در ساحل راست رود گنگواقع شده است و به همین علت بانکیپور، به معنی شهر ساحل رود، خوانده می شود. در حفاری های انجام شده در این شهر آثاری از کاخ آشوکا، پادشاه هند در قرن ۳ ق، کشف شد که نشان از پیشینۀ باستانی بانکیپور دارد. شهرت این شهر به سبب داشتن کتابخانۀ بانکیپور است که از مراکز مهم پژوهشی در شبه قارۀ هند به شمار می رود و به کوشش بهادرخان مولوی خدابخش تأسیس شد. او همچنین نسخ خطی کتابخانه های شخصی و عمومی هند را که پس از شورش ۱۸۵۷ در حال خارج شدن از هند و یا نابودشدن بودند، خریداری کرد و به مجموعه کتابخانۀ مزبور افزود. نیز ← کتابخانۀ شرق شناسی خدابخش

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] بانکیپور، منطقه ای در پَتْنَه از ایالت بهار هند است.
در سابق شهرکی بود در حاشیه غربی آن شهر و در منابع اسلامی عظیم آباد خوانده شده است. 
بنای عمده بانکی پور سیلوی عظیمی است که به شکل کندوی زنبور عسل ساخته شده است. 
این بنا را وارن هیستینگز پس از قحطی سال ۱۱۸۳ برای ذخیره غلات احداث کرد. 
کتابخانه بانکی پور
اهمیّت و شهرت بانکی پور در مجامع شرق شناسی به دلیل کتابخانه مهم آن است، که مجموعه بسیار خوبی از نسخه های فارسی و عربی دارد و برخی از این نسخه ها بسیار نادر و کمیاب است. 
این کتابخانه، که عنوان رسمی آن در وقفنامه مورخ ۱۳۰۸/۱۸۹۱ «کتابخانه ملی شرق شناسی پتنه» است، به نام مؤسس آن، «خدابخش» نیز خوانده می شود. 
مولوی خدابخش (۱۲۵۹ـ۱۳۲۶/۱۸۴۲ـ ۱۹۰۸)، که حرفه اصلیش وکالت دادگستری بود، در چهَپْره در ایالت بهار می زیست و تمامی عمرش را صرف گردآوری کتابهای خطی کرد. 
این کتابها از مراکز قدیمی فرهنگ اسلامی، مانند قاهره و دمشق و بیروت و مراکز دیگر در عربستان و مصر و ایران، گردآوری شد. 
لرد کُرزن، حکمران کل هندوستان (۱۸۹۹ـ۱۹۰۵)، سر ادوارد دنیسن راس را مأمور تنظیم این کتابخانه و تهیه فهرست آن کرد که تاکنون ۳۴ مجلد از آن منتشر شده است. 
همکاران دنیسن راس در این کار، عبدالمقتدر، عظیم الدین احمد، عبدالحامد و مسعود عالم نَدْوی، دانشمندان مسلمان هندی بوده اند. 
علاوه بر فهرست مفصل ۳۴ جلدی، فهرست مختصری در ۷ جلد نیز منتشر شده است. 
در حال حاضر شمار کتابهای خطی و چاپی و مجلات و میکروفیلمها و نسخه های عکسی به ۷۰۴، ۱۴۶ می رسد. 
از آن میان، تعداد نسخه های خطی فارسی ۵۷۶، ۸، عربی ۳۶۵، ۷ و اردو ۴۳۵، ۱ است. 
نگارگریهایی ارزشمند به سبکهای ایرانی و آسیای مرکزی و تیموری و راجپوت نیز در این کتابخانه موجود است. 
منبع
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بانکیپور»، شماره۳۸۳.