قلعهی اسپیددز، دژی باستانی در منطقهی فارس است. به گزارش ابنبلخی در فارسنامه، این قلعه در گذشتههای دور ویران شده بود و نشانهای از دوران آبادی آن باقی نمانده بود. در دورهی فترت، ابونصر تیرمردانی، پدر باجول، اقدام به بازسازی این دژ کرد. این قلعه بر فراز کوهی استوانهای شکل با سنگهای سفید بنا شده و محیط پیرامون آن به بیست فرسنگ میرسد. ساخت استحکامات دفاعی پیرامون کوه، به دلیل عظمت آن، امکانپذیر نبوده و موقعیت آن برای نبردهای دفاعی مناسب نیست.
بر فراز این قلعه، خاکی نرم و سرخرنگ وجود دارد که برای کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرد و در آن باغهای انگور، بادام و دیگر میوهها بهچشم میخورد. چشمههای آب گوارا و هوای خنک و مطبوع از دیگر ویژگیهای این منطقه است و در هر نقطه که چاهی حفر شود، آب بهدست میآید. این دژ از حاصلخیزی بالایی برخوردار است، اما عیب اصلی آن، محدودیت در استقرار جمعیت زیاد است و در صورت حملهی مستقیم پادشاهی مقتدر، امکان مقاومت طولانیمدت وجود ندارد. فاصلهی این قلعه تا نوبنجان دو فرسنگ است و در پاییندست آن، دز کوچک و مستحکمی بهنام اِستاک واقع شده است. پیرامون قلعه را شکارگاههای کوهستانی فراوان، کوشکهای زیبا و میادین گسترده فرا گرفته است. در منابع دیگر، مانند مجملالتواریخ و القصص، از مکانی بهنام اسپیددز در نزدیکی همدان نیز یاد شده که در دوران اسلامی برجای مانده بود و برخی از اشراف در اطراف آن سکونت داشتند و آن را با نام قصر ابیض میشناختند.
