اسیای صغیر

آسیای صغیر به منطقه‌ای جغرافیایی اطلاق می‌شود که تقریباً در بخش غربی قاره آسیا و بخش آسیایی کشور ترکیه کنونی قرار دارد. این منطقه بین دریای سیاه، دریای مرمره، دریای اژه و دریای مدیترانه واقع شده و از دیرباز محل سکونت اقوام و تمدن‌های مختلف بوده است. در منابع تاریخی، نام «آسیای صغیر» برای تمایز آن از آسیای بزرگ یا قاره اصلی آسیا به کار رفته و اهمیت استراتژیک و فرهنگی زیادی دارد.

آسیای صغیر مرکز شکل‌گیری بسیاری از تمدن‌ها و امپراتوری‌های قدیمی مانند هیتی‌ها، لیدیه‌ها و بعدها امپراتوری بیزانس و عثمانی بوده است. موقعیت جغرافیایی آن در مسیر تجارت و مهاجرت، باعث شد تا این منطقه نقطه‌ای حساس در تعاملات اقتصادی، نظامی و فرهنگی بین شرق و غرب باشد. آثار باستانی و تاریخی فراوان در این منطقه گواه قدمت و اهمیت آن در تاریخ جهان است.

آسیای صغیر علاوه بر ارزش تاریخی، اهمیت جغرافیایی و سیاسی نیز دارد؛ این منطقه به عنوان پلی میان اروپا و آسیا، کنترل مسیرهای تجاری و نظامی را ممکن می‌کرده است. همچنین تنوع فرهنگی و قومی موجود در این منطقه، موجب غنای ادبی، هنری و مذهبی آن شده است. امروزه، شناخت آسیای صغیر برای مطالعه تاریخ، جغرافیا و روابط تمدنی شرق و غرب اهمیت فراوان دارد.

لغت نامه دهخدا

( آسیای صغیر ) آسیای صغیر. [ ی ِ ص َ ] ( اِخ ) آسیةالصّغری. آناطولی. نام شبه جزیره ای بجنوب دریای سیاه و مشرق مدیترانه و شمال سوریه. و مملکت ترکیه امروزین تقریباً همین شبه جزیره است و شهرهای مهم آن انگوریه ( آنگرا، آنقره ) عاصمه کنونی ترکیه و ازمیر و ادنه و بروسه است. و در دوره هخامنشیان مملکت ایران را رود فرات بدو بخش غربی و شرقی منقسم می کرده، قسمت غربی آن آسیای صغیر و مصر بوده است و آن بچترپتی های ذیل تقسیم میشده: لیدی، ایونی، کاری، میزی، افروغیه، قبادقیّه، بافلاغونیه،بیتینی، لیسی، پامفیلی، پیزیدی، سیلیسی، سوریه، غلاطیه، ترواس، پنطس.

فرهنگ فارسی

( آسیای صغیر ) یا آناطولی شبه جزیره ای در مغرب آسیا که از شمال محدود است بدریای سیاه و دریای مرمره از مغرب به دریای اژه از جنوب به دریای بحرالروم سوریه و عراق از مشرق به ایران و قفقاز. این ناحیه امروزه شامل ارمنستان و کشور ترکیه کنونی است.
نام شبه جزیره بجنوب دریای سیاه و مشرق مدیترانه و شمال سوریه

دانشنامه عمومی

آسیای صغیر. آسیای خُرد یا آسیای کوچک یا آسیای صغیر به شبه جزیره ای گفته می شود که امروزه به آن آناتولی نیز گفته می شود. منطقه ای است که در بخش پیش آمدگی غربیِ آسیا واقع شده است و محدودهٔ آن تا شمال توسط دریای سیاه در شمال شرقی گرجستان و در شرق آن ارتفاعات ارمنستان در جنوب شرقی اش میان رودان و در جنوب آن دریای مدیترانه و در غرب آن دریای اژه واقع شده است. در دوران نوسنگی آسیای صغیر مسیر گذر موج پیشروان آسیایی ای بود که از خاور نزدیک برای کشاورزی در سواحل شرقی یونان و کرت پراکنده شدند و طی دوران پنجمین سدهٔ پ. م. و بعد از آن در بالکان و سراسر اروپا پراکنده شدند.
• در سال ۴۹۴ پ. م.، ایونیان ( Ionians ) در آسیای کوچک علیه حکومت هخامنشی شورش می کنند و شهر سارد را به آتش می کشند.
• در سال ۳۸۷ پ. م.، صلح آنتالکیداس انجام شد. به موجب آن، یونان حق حکمرانی و تملک هخامنشیان بر آسیای کوچک را به رسمیت شناخت.
• ۱۰۰ تا ۹۱ پ. م: حملهٔ مهرداد ششم پنتوس به خاک جمهوری روم در آسیای کوچک.
• ۹۰ تا ۸۸ پ. م: فتح کاپادوکیه در آسیای کوچک به دستِ مهرداد ششم پنتوس.
• ۸۵ تا ۷۴ پ. م: ایالت های آسیای کوچک این بار به دستِ لوسیوس کورنلیوس سولا فتح می شود.

دانشنامه آزاد فارسی

آسیای صغیر. رجوع شود به:آناتولی

جمله سازی با اسیای صغیر

این قلعه‌ها در سر راه آسیای صغیر و عثمانی قرار داشته‌اند که در نتیجه حوادث متعدد تاریخی به صورت ویرانه و تل خاکی درآمده‌اند.
مولانا سِیفُ‌الدّین ابوالمَحامِد محمّد فَرغانی از شعرا و مشایخ قرن هفتم و هشتم هجری بود، وی اصلاً از فرغانه‌ی ماوراءالنهر بود که در دورهٔ سلطهٔ ایلخانان و مغولان در آسیای صغیر می‌زیست. وی در حالی که نزدیک به هشتاد سال داشت در سال ۷۴۹ هجری قمری و در یکی از خانقاه‌های آقسرا وفات یافت.
در آسیای صغیر و یونان آنچه بیش از یک سپاه واقعی برای ایران کار می‌کرد، طلا بود. در این هنگام جنگ معروف به جنگ پلوپونز بین آتن و اسپارت به اوج خود رسیده بود. داریوش دوم می‌دانست که از طلاهای خویش چگونه باید همچون یک حربهٔ سیاسی استفاده کند و حفظ نوعی موازنه بین حریفان جنگ و به درازا کشاندن این جنگ را تا جایی که هیچ طرف غالب یا مغلوب نشود، سیاست خود قرار داد.
بتازید بر آسیای صغیر مهاجر نشینان خرد و کبیر
مسخر نمود آسیای صغیر شهنشاه دهقان نواز کبیر
داریوش بزرگ در ۴۹۳ پ.م. مردونیه را برای آرام ساختن شورش و جانشینی آرتافرنه، ساتراپ اسپاردا، به ایونیا فرستاد، او هنگام عبور از سواحل آسیای صغیر، تمامی شورشی‌ها و حاکمان خودخوانده را برکنار و در آن دولت‌شهرها حکومت‌هایی به شیوه دموکراسی را ایجاد کرد.
داد و ستدی پربار با شهرهای ساحلی آسیای صغیر و جزیره‌های دریای اژه و حتی با مصر باستان در جریان بود، اما بازرگانانِ دریانوردِ این جزیره بیش‌تر نزدیک خانه می‌ماندند و به راه دور نمی‌رفتند. اقتصاد لسبوس بر بازرگانی، صنعت و دریانوردی استوار بود. شراب، روغن زیتون، غله، چوب پنبه، خمره و قرابه و چراغ روغن‌سوز از عمده محصولات بازرگانی این جزیره به‌شمار می‌آمد. مهم‌ترین بندرِ لسبوس، مرکز آن میتیلن (Mytilene) بود.