سوره یوسف

[ویکی فقه] سوره یوسف به خاطر بیان یک پارچه و مشروح داستان حضرت یوسف و سرگذشت او با پدر و برادرانش، یوسف نامگذاری شده است. از لحاظ اندازه و حجم از سوره های متوسط و مئون است، و ششمین سوره ای است که با حروف مقطعه آغاز می شود.
داستان حضرت یوسف (ع) فرزند یعقوب(ع) در این سوره مشروحا بیان شده است. برخلاف سایر قصه های قرآن که در چند سوره آمده است، این داستان به نحو یکپارچه آمده و بیشترین آیات این سوره به همین داستان اختصاص دارد و نام یوسف ۲۵ بار در سوره به کار رفته و به این مناسبت یوسف نامگذاری شده است. نام دیگر این سوره یعنی « أحسَنُ القَصَص » (به معنای بهترین داستان سرایی) نیز با داستان حضرت یوسف ارتباط و مناسبت دارد. این سوره مکی است و به ترتیب مصحف دوازدهمین، و به ترتیب نزول پنجاه و سومین سوره قرآن است. از لحاظ اندازه و حجم از سوره های متوسط و مئون است، و ششمین سوره ای است که با حروف مقطعه آغاز می شود. دارای ۱۱۱ آیه (در تعداد آیات این سوره در بین قاریان و مفسرین اختلافی وجود ندارد). تعداد کلمات آن ۱۷۹۵ کلمه و تعداد حروف آن ۷۳۰۵ حرف است.
مفاهیم
تشریح کامل داستان حضرت یوسف و سرگذشت او با پدر و برادرانش، وقایع و حوادث عبرت انگیز و دربرداشتن نکات آموزنده آن مضون اصلی سوره است. 
[ویکی شیعه] سوره یوسف سوره ای در قرآن که داستان زندگی حضرت یوسف را بیان کرده است. این سوره، ۱۱۱ آیه دارد و مکی است. همه آیات سوره، به جز چند آیه آخر، سرگذشت حضرت یوسف را بیان کرده است. این سوره داستان حضرت یوسف را بهترین داستان معرفی کرده است. داستان یوسف تنها داستان در قرآن است که از آغاز تا پایان آن، به صورت مفصل در یک سوره بیان شده است. نام دیگر سوره یوسف، احسن القصص (بهترین داستان) است. برخی از روایات، آموزش این سوره به زنان را نهی کرده اند، اما نویسنده تفسیر نمونه این روایات را معتبر ندانسته است.
این سوره را به این دلیل یوسف نامیده اند که به جز چند آیه آخر، همه آیات آن درباره یوسف(ع) است. سوره یوسف را همچنین احسنُ القِصَص (بهترین داستان) نامیده اند. این واژه از آیه سوم آن گرفته شده است که داستان حضرت یوسف را بهترین داستان معرفی کرده است.
سوره یوسف جزو سوره های مکی و در ترتیب نزول، پنجاه و سومین سوره ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، دوازدهمین سوره است و در جزء دوازدهم و سیزدهم قرآن جای دارد.
[ویکی اهل البیت] سوره یوسف دوازدهمین سوره قرآن کریم است و دارای 111 آیه است.
این سوره شریفه در مکه نازل شده ولی معدل از ابن عباس نقل کرده که گفته است: چهار آیه آن در مدینه نازل شده و مابقی در مکه و آن چهار آیه عبارت است از سه آیه اول سوره و آیه چهارم یعنی آیه «لَقَدْ کانَ فِی یُوسُفَ وَ إِخْوَتِهِ آیاتٌ لِلسَّائِلِینَ» و شماره آیات آن بدون هیچگونه اختلافی صد و یازده آیه است.
سوره یوسف در ترتیب مصحف دوازدهمین سوره و در ترتیب نزول هشتاد و نهمین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره هود و پس از آن سوره حجر نازل شده است.
ابی بن کعب از پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله روایت کرده که فرمود: به بردگانتان سوره یوسف را تعلیم کنید که هر مسلمانی این سوره را بخواند و بخاندان و بردگان خود آن را یاد بدهد خداوند سختی های مرگ را بر وی آسان گرداند و نیرویی به وی دهد که نسبت به هیچ مسلمانی حسد نبرد.
و ابوبصیر از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود: کسی که در هر شب یا در هر روز سوره یوسف را بخواند روز قیامت خداوند او را به زیبایی و جمال یوسف علیه السلام محشور فرماید و از هراس آن روز در امان باشد و در میان بندگان شایسته خدا ممتاز باشد و نیز فرمود: این سوره در تورات نوشته شده است.
واسماعیل بن أبی زیاد از امام صادق علیه السلام از پدرانش از رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله روایت کرده که فرمود: زنان خود را در غرفه ها (و طبقات فوقانی ساختمان) جای ندهید و سوره یوسف را به آنها تعلیم نکنید، بلکه ریسندگی و سوره نور را تعلیمشان کنید.
غرض این سوره بیان ولایتی است که خداوند نسبت به بنده ایش دارد، البته آن بنده ای که ایمان خود را خالص، و دلش را از محبت او پر کرده و دیگر جز به سوی او به هیچ سوی دیگری توجه نداشته باشد. آری، چنین بنده ای را خداوند خودش عهده دار امورش شده، او را به بهترین وجهی تربیت می کند، و راه نزدیک شدنش را هموار، و از جام محبت سرشارش می کند، آن چنان که او را خالص برای خود می سازد و به زندگی الهی خود زنده اش می کند، هر چند اسباب ظاهری همه در هلاکتش دست به دست هم داده باشند، او را بزرگ می کند هر چند حوادث او راخوار بخواهند، عزیزش می کند هر چند نوائب و ناملایمات روزگار او را به سوی ذلت بکشاند و قدر و منزلتش را منحط سازد.
خداوند این غرض را در خلال بیان داستان یوسف تامین نموده و در هیچ سوره ای از قرآن کریم هیچ داستانی به مانند داستان یوسف بطور مفصل و از اول تا به آخر نیامده. علاوه، در این سوره غیر از داستان یوسف داستان دیگری هم نیامده، و سوره ای است مخصوص به یوسف علیه السلام.