الدگز (شمس الدین) یکی از شخصیت‌های مهم تاریخ ایران و مؤسس سلسله اتابکان آذربایجان است. او در سال 531 هجری قمری به قدرت رسید و در سال 568 هجری قمری درگذشت.
زندگی و پیشینه:
غلامی و ترقی: الدگز ابتدا غلامی بود که به سلطان مسعود سلجوقی خدمت می‌کرد. او در دربار این پادشاه تربیت شد و به تدریج توانست به مقام‌های بالاتری دست یابد.
حکومت آذربایجان: پس از اینکه ارسلان شاه به سلطنت رسید، الدگز به عنوان حاکم آذربایجان منصوب شد. او در این منطقه نفوذ زیادی پیدا کرد و به عنوان یک فرمانده و سیاستمدار قدرتمند شناخته شد.
دستاوردها:
فتح مناطق: الدگز در طول حکومت خود توانست مناطق زیادی از جمله ری و اصفهان را تحت کنترل خود درآورد و همچنین در سال 557 هجری قمری گرجیان را شکست داد.
تقویت دولت سلجوقی: او به دولت سلجوقی ساختار و نظم بیشتری بخشید و به نوعی به تقویت آن کمک کرد.
خانواده:
پسرش نصرةالدین جهان پهلوان: بعد از او، پسرش نصرةالدین به جایش منصوب شد و به حکومت ادامه داد.
پسر دیگرش محمد: او نیز علاوه بر آذربایجان، زمامدار واقعی مناطق سلاجقه عراق شد. برادرش قزل ارسلان در آذربایجان به نیابت از او کار می‌کرد و لقب امیر الامرا را به خود اختصاص داد، اما به خاطر ادعای حق سلطنت کشته شد.
