گریگوری آلکساندرویچ پوتمکین (Grigory Aleksandrovich Potemkin) یکی از شخصیت‌های برجسته تاریخ روسیه در قرن ۱۸ میلادی بود. او در ۱۱ اکتبر ۱۷۳۹ در روستای چیژوو در استان اسمولنسک به دنیا آمد و در ۱۶ اکتبر ۱۷۹۱ در نزدیکی یاشی (در حال حاضر در رومانی) درگذشت.
زندگی و کارنامه
وی از خانواده‌ای اشرافی اما کم‌درآمد بود و در ابتدا وارد دانشگاه شد، اما به دلیل رفتارهای ناپسند از آنجا اخراج شد. سپس به گارد سواره‌نظام در سن پترزبورگ پیوست و در آنجا با کاترین دوم، امپراتریس روسیه، آشنا شد. در سال ۱۷۷۴، پس از پیروزی در جنگ با امپراتوری عثمانی، پوتمکین به عنوان معشوقه و مشاور نزدیک کاترین به قدرت رسید و در واقع یکی از قدرتمندترین مردان امپراتوری شد.
دستاوردها و اقدامات
او در سال ۱۷۷۵ به عنوان فرماندار کل استان‌های جنوبی روسیه منصوب شد و در این نقش، شهرهایی مانند خرسون، نیکولایف، سواستوپل و یکاترینوسلاو را تأسیس کرد. این مناطق به پایگاه‌های نیروی دریایی جدید روسیه تبدیل شدند. در سال ۱۷۸۳، وی نقش کلیدی در الحاق شبه‌جزیره کریمه به امپراتوری روسیه ایفا کرد. او با دیپلماسی و تاکتیک‌های نظامی، بدون خونریزی، موفق شد کریمه را به خاک روسیه ملحق کند. یکی از اقدامات جنجالی او ساخت «دهکده‌های پوتمکین» بود. این دهکده‌ها با نمای‌های نقاشی‌شده برای نمایش به مقامات بازدیدکننده ساخته شدند تا وضعیت مطلوب زندگی در مناطق جنوبی را نشان دهند. این اقدام به نمادی از فریبکاری در تاریخ تبدیل شد.
میراث
وی به عنوان یک دولتمرد باهوش و جاه‌طلب شناخته می‌شود که توانست با استفاده از روابط شخصی و سیاسی، تأثیر عمیقی بر تاریخ روسیه بگذارد. اگرچه برخی از اقدامات او، مانند دهکده‌های پوتمکین، مورد انتقاد قرار گرفته‌اند، اما دستاوردهای او در توسعه جنوب روسیه و الحاق کریمه به امپراتوری، تأثیرات بلندمدتی بر تاریخ این کشور داشته است.