جاودانگی

جاودانگی (immortality)
(یا: خُلودِ نفس؛ نامیرندگی؛ زندگی ابدی) نامیراییِ روح پس از مرگ جسم. اعتقاد به اصل جاودانگی در بسیاری از دین ها مشترک است اما در فرهنگ های گوناگون صورت های مختلفی به خود می گیرد که دامنه اش از فنای غایی روح تا بقای نهایی آن و رستاخیز جسم گسترده است. در آیین هندو، هدف غایی شخص را جذب شدن در «جان جهان۱» (آتمن) دانسته اند. از نظر این آیین هدف غایی روح جاودانگی نیست، بلکه رهایی از چرخۀ باززایی هاست و این رهایی را در دین هندو مُکشا و در دین بودا نیروانا می نامند. پس آیین بودا۲ اساس را بر «نیروانا۳» قرار می دهد، یعنی بر حالت رستگاری کاملی که از فنای کامل شخصیت حاصل می شود. در دین مصر باستان، ورود به زندگی جاوید منوط به نتایج امتحانی بود که خداوند دربارۀ شایستگی های زندگی هر فرد به عمل می آورد. در دین قدیم یونانیان وعده داده می شد که سایه ای از زندگی بر روی زمین در ناحیه ای از زیرزمین موسوم به هادِس۴ ادامه خواهد یافت. فیلسوفانی مانند سقراط و افلاطون به جاودانگی روح اعتقاد داشتند. چینی ها اسطوره های فراوانی دارند دربارۀ انسان هایی که با اعمال محبت آمیز و ایثارگرانه خود به جاودانگی دست یافته اند. در مسیحیت، اسلام و در یهودیت، جاودانگی موعود در اصل به روح مربوط می شود. دو دین نخست از این لحاظ با یهودیت تفاوت دارند که معتقدند پس از رستاخیز جسم و داوری عمومی دربارۀ تمامی نوع بشر، جسم از نو با روح وحدت می یابد تا پاداش یا کیفر بیند. در معادشناسیِ۵ یهودی، رستاخیز روح با ظهور مسیح روی خواهد داد، اگرچه اتحاد مجدد جسم و روح فقط در مدت عصر مسیحایی۶ خواهد پایید و آن گاه روح به آسمان بازخواهد گشت.