شاکی در سیستم حقوقی به شخص یا نهادی اطلاق میشود که از فرد دیگری (متهم) بهدلیل ارتکاب یک عمل خلاف قانون (جرم یا نقض حقوق) شکایت میکند. به عبارت دیگر، کسی است که در دادگاه علیه دیگری اقامه دعوا میکند و ادعا میکند که حقوق او مورد نقض قرار گرفته است.
ویژگیها
ادعا: شاکی باید ادعایی را علیه متهم مطرح کند، مثلاً ادعا کند که متهم به او آسیب رسانده، از او سرقت کرده یا حقوق او را نقض کرده است.
پشتیبانی از شکایت: او معمولاً باید مدارک و دلایل کافی برای حمایت از شکایت خود ارائه دهد.
حق و حقانیت: شاکی باید دارای حق قانونی برای شکایت باشد، یعنی باید در شرایطی قرار داشته باشد که بتواند بهصورت قانونی از حقوق خود دفاع کند.
نقش در دادرسی: وی میتواند در روند دادرسی حاضر شود، دفاعیات و شواهد خود را ارائه دهد و در جلسات دادگاه شرکت کند.
شاکی میتواند شخص حقیقی (مانند یک فرد) یا شخص حقوقی (مانند یک شرکت یا سازمان) باشد. در بسیاری از موارد، وی برای انجام فرآیند قانونی و تشکیل پرونده به کمک وکیل نیاز دارد تا شکایت خود را به بهترین نحو مطرح کند.
«قانون دفاع از ازدواج» در سال ۱۹۹۶ در کنگره تصویب شد و به امضای بیل کلینتون، رئیسجمهور وقت رسید. شاکی ادیث ویندزور معتقد بود این قانون در حوزه مالیات بر ارث تبعیضآمیز است.
تا شنیدم از فلک آل پیمبر شاکی اند ناکسم گر جان من از زندگانی شاکرست
آزمایشگاههای سیستم یونیکس به عنوان شاکی در سال ۱۹۹۲ یک شکایت حقوقی را علیه بیاسدیآی و دانشگاه کالیفرنیا، برکلی را در مورد مالکیت فکری و حقوق مربوط به یونیکس اقامه کرد. یواسال از دادگاه درخواست کرد تا دستور توقف توزیع سیستم عامل بیاسدی و نت-۲ را که توسط بیاسدیآی و دانشگاه کالیفرنیا، برکلی انجام میشد را تا پایان مراحل دادگاه صادر کند. ای شکایت در سال ۱۹۹۳ پس از آنکه قاضی شک خود را در مورد صحت مالکیت فکری یونیکس توسط یواسال اعلام نمود بسته شد.
آزادی رسانه و مطبوعات همانند یک ضمانتنامه از جانب دولتها به رسانههای عمومی، در مقابل مواجهه با روندهای محدودکنندهٔ ابراز نظر در جوامع، میباشد که حقوق قانونی رسانهها و همچنین مراجع رفع اختلاف بین رسانهها و شاکیان را مشخص میکند. این حقوق در بسیاری از کشورها به صورت قانونی و در چهارچوب قوانین اساسی آن کشور تعبیه شده است تا از آزادی مطبوعات حمایت به عمل بیاید.