شب بو

شب بو یا چلیپا یک سرده از گیاهان خانوادهٔ شب بویان است که شامل حدود ۵۰ گونه از گیاهان یک ساله، دوساله و چندساله است که برخی از آن ها زینتی هستند و به سبب دارا بودن گل های معطر و زیبا در باغچه ها کشت می شوند. 
تاکنون حدود ۵۰ گونه شب بو شناسایی شده که نمونه هایی از آن ها عبارت اند از:
• شب بوی انگلیسی؛ این گیاه را علف سیر نیز گویند. ارتفاعش بین ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر و قسمت های تحتانی آن کمی کرک دارد. ریشه و برگ این گیاه اگر در بین انگشتان فشرده شود بوی سیر از آن استشمام می شود و در بیشتر نقاط ایران می روید. دیگر نام های آن: سیرک، حشیشه القثوم، سیرج و صارمساق اوتی است. 
• شب بوی زرد؛ گونه ای شب بو که دارای گل زرد است و به علت زیبایی گل هایش بیشتر از انواع دیگر مورد توجه است. منظور از گل خیری که در برخی اشعار فارسی در ادوار مختلف آمده، همین گل است زیرا گل هایش دارای رنگ طلایی و تلألو خاصی است. 
• شب بوی سلطانی؛ گونه ای شب بو که دارای گل های زرد یا بنفش است و برگ هایش دانه ای است و ارتفاعش بالغ بر یک متر می شود و پایا است. دیگر نام های آن: شب بوی باغی، شب بوی درختی، منثور بری، خیری و اصفر. 
• شب بوی دریایی؛ گونه ای شب بو که دارای گل های نسبتاً درشت بنفش قرمزرنگ است و تکثیرش به وسیلهٔ بذر انجام می شود. 
• شب بوی هراتی؛ گونه ای شب بو که دارای برگ های دراز و گل های خوشه ای ارغوانی است. عطر گل های این گونه شب بو از دیگر گونه ها بیشتر است. تکثیر این گیاه به وسیلهٔ پاجوش و گاهی به وسیلهٔ بذر است. دیگر نام های آن: منسوج، منثور، منسوب، گل عروسان، گل عروس و شب بوی خانمی است. این گونه در ایران و افغانستان می روید.