نص

نص. [ ن َص ص ] ( ع مص ) برداشتن حدیث را به سوی کسی. ( منتهی الارب ). برداشتن حدیث را. ( از زوزنی ). رفع حدیث. ( فرهنگ خطی ). برگردانیدن حدیث را به سوی کسی که حدیث کرده بود. ( از ناظم الاطباء ).برداشتن و اسناد دادن حدیث را به کسی. ( از متن اللغة ). رفع و اسناد دادن حدیث را به کسی که حدیث کرده است. ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). || اسناد کردن به سوی رئیس بزرگ. ( از منتهی الارب ) ( آنندراج ). اسناد دادن. ( از ناظم الاطباء ). نص الی رئیس الاکبر. || برداشتن. ( از منتهی الارب ) ( آنندراج ). بلند کردن چیزی. ( غیاث اللغات ). || گردن بلند کردن. ( از المنجد ). || آشکار کردن چیزی را. ( از منتهی الارب ) ( از آنندراج ) ( از ناظم الاطباء ). آشکارا کردن. ( تاج المصادر بیهقی ) ( دهار ) ( غیاث اللغات ). آشکار کردن حدیث. ( زوزنی ). || آشکار شدن چیزی. ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). || واقف گردانیدن بر چیزی. ( از منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از ناظم الاطباء ). || معین نمودن برچیزی. ( از منتهی الارب ) ( آنندراج ). تعیین کردن چیزی را. ( از ناظم الاطباء ). تعیین کردن کسی را بر چیزی. ( از اقرب الموارد ). || بر منصه نشاندن عروس را. ( از منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از متن اللغة ) ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). نشانیدن عروس را بر کرسی.( از ناظم الاطباء ). || نیک باریکی کردن درپرسیدن تا غایت آن را بدانی. ( از منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از غیاث اللغات ). نیک پرسیدن از چیزی. ( تاج المصادر بیهقی ). دقت کردن در پرسیدن چیزی تا غایت آن. ( از ناظم الاطباء ). استقصاکردن در سؤال از چیزی تا نهایت آن را به دست آوردن. ( از متن اللغة ) ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). || سخت شدن کار. نص الامر؛ اشتد. ( متن اللغة ). || نیک راندن. ( تاج المصادر بیهقی ). نیک راندن شتر را. ( آنندراج ) ( از منتهی الارب ) ( از المنجد ). نیک براندن. ( زوزنی ). برانگیختن و راندن ناقه را به آخرین سرعتش. ( از اقرب الموارد ). نص الدابه؛ تا هنگامی که تک داشت راند آن ستور را. ( از ناظم الاطباء ). || رفتن شتر. ( از منتهی الارب ). رفتن. ( آنندراج ). || جنبانیدن. ( منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ). حرکت دادن چیزی را. ( از ناظم الاطباء ) ( از متن اللغة ) ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). گویند: نص انفه غضبا و هو نصاص الانف. ( متن اللغة ). || سرجنبانیدن. ( آنندراج ). || بر یکدیگر نهادن رخت را. ( از منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از متن اللغة ). گذاردن متاع را بالای همدیگر. ( فرهنگ خطی ). کالاها را بر روی یکدیگر گذاشتن. ( از ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). || آواز کردن کباب و بریانی بر آتش. ( از متن اللغة ). نصیص. رجوع به نصیص شود. || جوشیدن دیگ. ( از متن اللغة ).نصیص. رجوع به نصیص شود. || ( اِ ) نهایت هر چیزی. ( از منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ) ( از متن اللغة ) ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). || حدیث مرفوع. ( مهذب الاسماء ). کلام منصوص. ( المنجد ). || رفع. ظهور. ( ناظم الاطباء ). || اسناد به سوی رئیس بزرگتر. ( ناظم الاطباء ) ( از متن اللغة ). || توقیف بر چیزی ( ناظم الاطباء ). توقیف. ( متن اللغة ). || تعیین. ( ناظم الاطباء ). تعیین بر چیزی. ( ازمتن اللغة ). || نص الحقاق؛ کنایت از نهایت بلوغ عقلی. ( از متن اللغة ). منتهی بلوغ عقل. ( اقرب الموارد ). و نیز رجوع به منتهی الارب شود. || ( ص ) سیر نص، رفتار بنهایت تیز و رفیع. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). رفتار تند و تیز و شتاب. ( از ناظم الاطباء ). جِدّ رفیع. ( از متن اللغة ) ( از اقرب الموارد ).

(نَ صّ ) [ ع. ] (اِ. ) ۱ - صریح و آشکار. ۲ - اصل و عین مطلب. ج. نصوص.

کلام صریح و آشکار که جز یک معنی از آن استنباط نشود، کلام معتبر.

کلام معتبر، کلام صریح و آشکارکه یک معنی از آن دارد
( اسم ) ۱ - عین عبارت. ۲ - کلام صریح لفظ آشکار: و اقتدا باداب ایزدی کند و نص تنزیل عزیز را امام سازد: و ان من شئ الاعندنا خزائنه و ما ننزله الابقدر معلوم... توضیح نص در کلام آنست که جز احتمال یک معنی در آن نرود و تاویل در آن جایز نباشد. ۳ - حکم آشکار. یا نص صریح. ۱ - کلام آشکار. ۲ - حکم آشکار.
هر کلام صریح که واضح و آشکار باشد. یا آنچه که جز یک معنی احتمال نکند و گفته اند آنچه که تاویل بردار نباشد. یا هر آیه از قر آن مجید که به طور وضوح دلالت بر مقصود کند.

نَصّ (فقه)
هرگاه دلالت یک عبارت بر مقصود گوینده چنان صریح و روشن باشد که احتمال خلاف در آن نباشد در آن صورت، آن عبارت را نسبت به آن مدلول نص گویند. مانند این عبارت «نماز باران واجب است». این عبارت نصّ است و از آن وجوب نماز به صراحت فهم می شود. اما این عبارت که «نماز باران بخوان» صریح در وجوب نماز باران نیست، چون احتمال مستحب بودن آن نیز می رود. به عبارت اوّلی نص، و به عبارت دوّمی ظاهر گویند.

[ویکی فقه] نص (علوم قرآنی). کلام آشکار در معنای واحد، بدون احتمال خلاف و تاویل را نص گویند.
الفاظ قرآن کریم به لحاظ صراحت محتوا و عدم آن یا «نص» است یا «ظاهر».
تعریف
«نص» در لغت به معنای آشکار، آشکارشدن و آشکارکردن، و در اصطلاح، کلامی صریح و آشکار است که احتمال خلاف و تاویل در آن نباشد و جز یک معنا از آن بر نیاید؛ به طوری که غیر آن معنا در کلام احتمال داده نمی شود.
← ظاهر
متکلمان گفته اند وجود نص در قرآن و سنّت، بسیار کم است؛ ولی امام الحرمین می گوید: غرض از نص، معنای قطعی مستقل است که هیچ گونه جهات احتمال و تاویل در آن راه نیابد، و این گرچه در صورت رجوع به معنای لغوی، کم حاصل می شود، اما با قرائن حالیه و مقالیه زیاد خواهد بود.
← مثال
...

صریح و آشکار. اصل و عین مطلب. بعضی آیات قرآن با نشان یا علامت نص شروع شده است، اما تعابیری که از آن قاریان می‌کنند که همان صریح و تاکید بر موضوعی باشد غلط است.
(جمع): نصو.
هر کلامی که به دلیل واضح بودن فاقد بیش از یک معنی باشد را، نص نامند

💡 کنون زان گل نصیبم نیست جز خار نگویی آخر ای دل در چه کاری