مهدی یکی از شخصیت‌های کلیدی در تاریخ اسلام و فرهنگ ایرانی به شمار می‌آید. او به عنوان یک نجات‌دهنده و منجی مورد توجه قرار گرفته و بر اساس اعتقادات مذهبی، انتظار ظهور او در زمان‌های آینده وجود دارد. این باور در میان مسلمانان به ویژه شیعیان، ریشه‌دار است و به نوعی امید به بهبود شرایط اجتماعی و معنوی را به همراه دارد. شخصیت مهدی در متون دینی و تاریخی به عنوان نماد عدالت و رهایی از ظلم و فساد معرفی شده است. او به عنوان یک رهبر الهی شناخته می‌شود که قرار است در زمان ظهور خود، جهانی را پر از صلح و آرامش کند. این مفهوم نه تنها در متون مذهبی بلکه در فرهنگ عامه نیز نفوذ کرده و الهام‌بخش بسیاری از آثار ادبی و هنری شده است. انتظار ظهور مهدی می‌تواند به عنوان یک حرکتی اجتماعی و فرهنگی تلقی شود که انسان‌ها را به سمت کمال و بهبود شرایط زندگی سوق می‌دهد. این انتظار به نوعی امید را در دل مردم زنده نگه می‌دارد و به آنها انگیزه می‌دهد تا در راستای تحقق عدالت و حقیقت تلاش کنند. به طور کلی، مهدی به عنوان نمادی از امید و نجات در جامعه اسلامی مطرح می‌شود و اهمیت او در اندیشه‌های دینی و فرهنگی غیرقابل انکار است.
مهدی
لغت نامه دهخدا
مهدی. [ م َ دی ی ] ( ع ص ) هدایت کرده شده. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ). هدایت کرده شده. ارشادشده. ج، مهدیون. ( ناظم الاطباء ). هدایت شده.
مهدی. [ م ِ دا] ( ع اِ ) آنچه در آن هدیه آورند چون طبق و جز آن. ( از ناظم الاطباء ). آنچه هدیه در وی آرند چون طبق و جزآن که با هدیه باشد. ( آنندراج ) ( از اقرب الموارد ). طبق هدیه. ( مهذب الاسماء ). || ( ص ) هدیه آورنده. مذکر و مؤنث در وی یکسان است. ( ناظم الاطباء ).
مهدی. [ م ُ ] ( ع ص ) هدیه کننده. اهداکننده. پیشکش کننده: واجب است که تحف و هدایا مناسب متحف و مهدی باشد. ( تجارب السلف ). رجوع به اِهْداء شود.
مهدی. [م ُ دا ] ( ع ص ) هدیه فرستاده شده. پیشکش شده. ( ناظم الاطباء ). هدیه داده شده. هدیه آورده. رجوع به اهداء شود.
مهدی. [ م َ] ( اِخ ) به زعم اهل سنت و جماعت، کسی که در موقع معینی برای تقویت دین ظهور می کند. بسیاری از اهل سنت و جماعت مهدی را در شخص معین منحصر نمی دانند، بلکه معتقدند در هر عصر ممکن است مهدی ظهور کند.
فرهنگ معین
(مُ دا ) [ ع. ] (اِمف. ) هدیه داده شده.
فرهنگ عمید
۲. (صفت ) [قدیمی] کسی که خداوند او را به سوی حق هدایت نموده، هدایت شده، ارشاد شده.
فرهنگ فارسی
هدایت شده، ارشادشده، کسی که خداونداورابسوی حق هدایت نموده
( اسم ) هدیه داده شده هدیه آورده.
ده کوچکی است از دهستان سردار آباد بخش مرکزی شهرستان شوشتر.
فرهنگ اسم ها
معنی: هدایت شده، نام امام زمان ( عج )، از پس پرده غیبت به درآی مه ناز درد ما جز به ظهور تو مداوا نشود مهدی: در لغت به فتح میم به معنای هدایت کرده شده، جمع آن «مهدیون» است مهدی منتظر صاحب الامر بقیه الله همنام پیامبر اسلام ( ص ) دوازدهمین امام معصوم که اکنون از نظرها غایب است، بزرگترین آرمان جهان اسلام ظهور آن منجی یگانه عالم بشریت است که به اراده الهی جهان را پر از عدل و داد می کند «یملاء الله الارض قسطاً و عدلاً بعد ما ملئت ظلماً وجوراً» که البته این اعتقاد ریشه در قرآن کریم نیز دارد: «ولقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون» از این جهت منتظران ظهور آن حضرت باید در طهارت نفس و خودسازی خود تلاش کنند تا مصداق بندگان صالح خدا باشند، هر کس نام فرزندش را مهدی بگذارد و از روی علم و ارادت به ولایت امام زمان ( عج ) و با تکرار نام «مهدی» فلسفه غیبت و ظهور منجی عالم بشریت را در دل و جان زنده کند قطعاً نام او و خانواده اش در زمره منتظران صادق امام زمان ( عج ) نوشته خواهد شد و خداوند متعال به لحاظ ارادت آن خانواده به نام و یاد امام زمان ( عج ) بلا و سختی ها را از آنها دور خواهد کرد و شور و امید و آرمان خواهی را در قلب و روح آنان روز به روز بیشتر می نماید، دل من طـالب پیرمــــغان است همـان پیـری که از دیده نهــان است اگر دم می زنم از ســـاغر و مـی مرادم مهدی صاحب زمان ( عج ) است، ( در اعلام ) نام قائم منتظَر ( ع ) در نزد شیعه، مهدی منتظَر ( ع )، مکنی ]کنیه ی او[ به ابوالقاسم محمد بن عسکری ملقب به امام زمان، صاحب الزمان، حجت القائم، امام قائم، قائم آل محمد، آخرین امام از امامان دوازده گانه ی شیعه است، نام امام دوازدهم شیعیان
دانشنامه اسلامی
برخی از گروههای اسلامی نظیر زیدیان و بنی عباس با انتخاب لقب مهدی برای رهبران قیام خود علیه دستگاه حاکم و با ادعای برپایی عدالت و از بین بردن ظلم، تودههای معتقد به مهدی موعود را به خود جلب و از آن برای تثبیت حکومت خود استفاده میکردند. بر اساس برخی گزارشها لقب مهدی در صدر اسلام از باب بزرگداشت نیز برای بزرگان به کار می رفته است. برخی محققان مدعیاند نخستین کسی که مهدی را در کاربرد اعتقادی آن به عنوان منجی به کاربرد ابو اسحاق کعب بن ماته بن حیسوء حمیری (درگذشت۳۴ق) است.
مهدی صفت مفعولی و به معنی شخص راهنمایی شده به دست خدا است.این کلمه از ماده «ه ـ د ـ ی» به معنای هدایت و راهنمایی از روی لطف و خیرخواهی است. گویا معنای «هدایت» در اینجا مقابل ضلالت است و به راهنمایی معنوی اشاره دارد. کلمه مهدی در قرآن نیامده ولی دیگر مشتقات مادی «ه ـ د ـ ی» مکرر در این کتاب آسمانی به کار رفته اند از جمله در دو آیه قرآنی این ماده بر هیئت اسم فاعل و به معنای «هدایت کننده» است به کار رفته است.
[ویکی اهل البیت] مهدی (خلیفه عباسی). "ابوعبدالله مهدی" بعد از پدرش منصور به قدرت رسید از کار او می توان به وسعت دادن مسجدالحرام، گذاشتن دستگاه برید (اطلاعات) و رونق گرفتن تجارت در بغداد اشاره کرد.
دوران مهدی، ادامه عصر منصور و دوره تحکیم پایه های قدرت عباسیان است. هنوز نیروهای وفادار به عباسیان که به نام شیعه بنی عباس خوانده شدند، مطمئن ترین نیروهای حکومت بودند. همان ها بودند که با شورش و فریاد، عیسی بن موسی را وادار کردند تا به نفع پسر مهدی از ولایت عهدی کناره گیری کند.
مهدی عباسی در سفر حج میان مردم مکه و مدینه بذل و بخشش فراوانی می کرد. این اقدام، نوعی حرکت تبلیغی برای وی بود، کاری که در دوره های مختلف تاریخ، خلفا و امیران نسبت به مردم این دو شهر انجام می دادند. وی بر مساحت مسجدالحرام و مسجدالنبی افزود و در آبادی راه های حج کوشید.
مهدی در یکی از سفرها، تعداد پانصد نفر از نوادگان انصار را به عنوان اعوان و انصار خود از مدینه به بغداد کوچ داده برای آنها امکانات زندگی فراهم کرد. این اقدام، نوعی دلجویی از انصار بود که در دوران امویان مورد ستم بودند و بعدها نیز به دلیل حمایت از شورش نفس زکیه در مدینه، مورد بی مهری منصور واقع شده بودند.
دوران مهدی، در ادامه دوران منصور، دوره استحکام پایه های قدرت عباسیان است که شکوه آن در دوران هارون ظاهر می شود. در تمامی این دوره به جز اندلس که در اختیار امویان بود، سایر سرزمین های اسلامی، تحت سلطه عباسیان قرار داشت.
شورش هایی نیز در زمان او به وجود آمد، شورش یوسف البرم که به منظور امر به معروف و نهی از منکر قیام کرد، شورش مقنع (سپید جامگان) و شورش عبدالسلام یشکری را می توان نام برد.
از آنجا که مهدی عباسی وقت خود را عموما به حل منازعات داخلی و کشورگشایی می گذراند، امام موسی بن جعفر علیه السلام در زمان او اندک فرصتی برای بیان حقایق شرع و مظلومیت اهل بیت علیهم السلام یافت.
البته مهدی برای در امان ماندن از خطر احتمالی از سوی امام، حضرت را مدتی زندانی کرد و چون تضمین گرفت که بر علیه او نشورد، حضرت را آزاد کرد. تفصیل واقعه به روایت فضل بن ربیع از پدرش چنین است: وقتی مهدی، حضرت موسی بن جعفر علیه السلام را زندانی کرد، یکی از شب ها حضرت امیرمؤمنان علی علیه السلام را در خواب دید که به او فرمود: «یا محمد فهل عسیتم ان تولیتم ان تفسدوا فی الارض وتقطعوا ارحامکم» آیا شما به این امید بودید که اگر ولایت یافتید، در زمین فساد کنید و قطع ارحام کنید! به دنبال این خواب، خلیفه ربیع را شبانه خواست و گفت: که موسی بن جعفر علیه السلام را نزدش حاضر کند.
جملاتی از کلمه مهدی
مهدی آخر زمان شد کز درش رخنهٔ آخر زمان بست آسمان
یارا به حق مهدی گوئید ذکر خیرش هر جا که فیض نامش در انجمن برآید
