ششدر

شیشدر اصطلاحی در بازی تخته نرد است که به وضعیتی اشاره دارد که یکی از بازیکنان شش خانه از مهره‌های حریف را تحت کنترل خود درآورده و در نتیجه، حریف قادر به حرکت دادن مهره‌هایش نیست. این واژه همچنین به معنای سرگشتگی و سردرگمی نیز به کار می‌رود. طبق تعریف فرهنگ معین، این واژه به موارد زیر اشاره دارد: هر چیزی که دارای شش در و شش جهت باشد. در بازی نرد، وضعیتی که یکی از بازیکنان شش خانه مقابل مهره‌های حریف را در اختیار دارد و حریف نمی‌تواند مهره‌هایش را جابه‌جا کند. مسدود بودن راه خروج و نجات.

لغت نامه دهخدا

ششدر. [ ش َ / ش ِ دَ ] ( ص مرکب ) هرچیز که دارای شش در باشد. ( ناظم الاطباء ). دارای ابواب سته. که شش در، او را باشد. ( یادداشت مؤلف ). || که شش جهت او را باشد. ( از ناظم الاطباء ). || ( اِ مرکب ) شش جهت را نیز گویند. ( برهان ). || گاهی لفظ ششدر کنایه باشد از شش جهات عالم. ( غیاث اللغات ). دنیا. ( مؤید الفضلاء ). کنایه از عالم و دنیا به ملاحظه جهات سته. ( انجمن آرا ).

فرهنگ معین

( ~. دَ ) (اِمر. ) ۱ - هرچیز دارای شش در و شش جهت. ۲ - در بازی نرد چنان است که یکی از بازیکنان، شش خانه مقابل مهره های حریف را گرفته باشد و او نتواند مهره های خود را حرکت دهد. ۳ - (کن. ) بسته بودن راه خروج و نجات.

فرهنگ فارسی

۱ - هر چیز دارای شش در و شش جهت. ۲ - ( نرد ) چنانست که یکی از بازیکنان شش خانه که یکی از بازیکنان شش خانه مقابل مهره های حریف را گرفته باشد و او نتواند مهره های خور را حرکت بدهد. ۳ - بسته بودن راه خروج و نجات. یا ششدر تنگ. دنیا. یا ششدر فنا. دنیای فانی. یا به ششدر افتادن. ۱ - ششدر شدن در بازی نرد. ۲ - سخت در تنگنا افتادن یا ششدر حیرت افتادن. در امری سخت متحیر شدن و خود را بیچاره یافتن.

جملاتی از کلمه ششدر

من محنت زده در ششدر عجز بی‌برون شو شده چون مهرهٔ نرد
نقش را کج مباز با عرفی مهره تا کی بششدر اندازد
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم