دانشنامه اسلامی
در دوره آل بویه حکومت آل بویه ، وظیفه اصلی محتسبان در دو جنبه نظارت بر آداب و اخلاق مذهبی و نیز رسیدگی بر امور شهر و بازارها خلاصه می شد.
نایبان محتسب
در شهرهای بزرگ، مانند بغداد ، محتسب چندین نایب داشت که هریک در محله ای به کار مشغول بودند.
تفویض امور حسبه را به والی
ا میران بویهی ، با ارسال عهدنامه هایی ، امور حسبه را به والیان خود تفویض می کردند و گاه به طور مستقیم به فردی مسئولیت حسبه می دادند.
در دوره حکومت آل بویه بازارهای برده فروشی ، سکه خانه ها و طرازخانه ها اهمیت بیشتری پیدا کرده بودند و تقلب و فریب کاری و تدلیس موجب اختلال در نظم اجتماعی و اقتصادی می شد.
در عهدنامه های دوره آل بویه حسبت مراکز مذکور، به سبب اهمیت آنها، در کنار امور حسبه یاد شده و در عمل مسئولانی غیر از محتسب داشته است.
انحطاط نهاد حسبه دوره آل بویه
...
