دانشنامه اسلامی
اسفراینی از ابن مَحمِش و اصحاب عبدالرحمان بن کیسان معروف به اصم و نیز اصحاب ابوعلی حامد بن محمد رفاء حدیث شنید و از آنان روایت کرد و کسانی چون زاهر شحّامی از وی حدیث نقل کرده اند. عبدالغافر فارسی نیز از او اجازۀ نقل حدیث داشته است. اسفراینی مدتی طولانی در طوس اقامت گزید و در آنجا مردمان بسیاری از او بهره بردند. به گفتۀ ابن عساکر وی در این مدت با خواجه نظام الملک روابطی نزدیک داشته است. صریفینی و ذهبی، اسفراینی را داماد ابومنصور بغدادی دانسته، و او را بسیار ستوده اند.
اسفراینی در فقه، شافعی و در علم کلام، اشعری مذهب بود. وی از ذوق شاعری نیز بی بهره نبود و داوودی، 5 بیت شعر در اخلاقیات از او نقل کرده است. وی در طوس درگذشت.
1. التبصیر فی الدین و تمییز الفرقة الناجیة عن الفرق الهالکین؛ اسفراینی در این کتاب، فرق غیر اهل سنت را سخت نکوهش می کند و سعی بر آن دارد که یگانگی آراء محدثان و فقهای اهل سنت را چون شافعی، ابوحنیفه، مالک، اوزاعی، داوود اصفهانی، زهری، لیث ابن سعد و حتی احمدبن حنبل که اختلافات بسیاری در عقاید و آراء وی با دیگر مذاهب اهل سنت وجود دارد، به اثبات رساند.
2. تاج التراجم فی تفسیر القرآن للاعاجم. این کتاب از تفسیرهای مهم به زبان فارسی است.
دائره المعارف بزرگ اسلامی ج8، ص324.
