کلمات و اصطلاحات تخصصی رشته شهرسازی
- برنامه‌ریزی شهری (Urban Planning): فرآیند ساماندهی و مدیریت توسعه فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی شهرها برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان.
- طرح جامع شهری (Master Plan): برنامه بلندمدت توسعه شهری که به تعیین کاربری اراضی، شبکه معابر و توسعه خدمات شهری می‌پردازد.
- طرح تفصیلی (Detailed Plan): طرحی که جزئیات اجرایی طرح جامع را مشخص کرده و نحوه استفاده از زمین و مقررات ساختمانی را تعیین می‌کند.
- حمل و نقل شهری (Urban Transportation): سیستم‌ها و زیرساخت‌های مربوط به جابجایی افراد و کالاها در سطح شهر شامل حمل‌ونقل عمومی، جاده‌ای، ریلی و غیره.
- تاب‌آوری شهری (Urban Resilience): توانایی شهر در مواجهه با بحران‌ها و تغییرات محیطی و اجتماعی و بازگشت سریع به وضعیت پایدار.
- توسعه پایدار شهری (Sustainable Urban Development): توسعه‌ای که نیازهای امروز شهر را برآورده کند بدون اینکه منابع نسل‌های آینده را به خطر بیندازد.
- مشارکت مردمی (Public Participation): فرآیندی که در آن شهروندان در تصمیم‌گیری‌های شهری و برنامه‌ریزی‌های محلی نقش دارند.
- تراکم شهری (Urban Density): میزان جمعیت یا ساختمان‌های موجود در یک واحد سطح شهر که تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی و خدمات شهری دارد.
- کاربری اراضی (Land Use): نوع استفاده از زمین در مناطق مختلف شهری مانند مسکونی، تجاری، اداری، صنعتی و فضای سبز.
- محدوده شهری (Urban Boundary): مرز قانونی شهر که محدوده توسعه‌یافته یا قابل توسعه شهر را تعیین می‌کند.
- حاشیه‌نشینی (Urban Informality / Slums): سکونت غیررسمی و غیرقانونی در حومه یا داخل شهر که اغلب بدون زیرساخت‌های مناسب ایجاد می‌شود.
- بازآفرینی شهری (Urban Regeneration): فرآیند نوسازی و بهبود بافت‌های فرسوده شهری برای ارتقای کیفیت زندگی و کارآمدی فضاهای شهری.
- زیبایی‌شناسی شهری (Urban Aesthetics): اصول و معیارهای مربوط به زیبایی و هماهنگی بصری در فضاهای شهری.
- شهر هوشمند (Smart City): شهری که از فناوری‌های نوین برای بهبود خدمات شهری، افزایش بهره‌وری و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان استفاده می‌کند.
- نقشه‌برداری شهری (Urban Mapping): فرآیند تهیه نقشه‌های دقیق از ساختار فیزیکی و ویژگی‌های شهری با استفاده از فناوری‌های نوین.
- محیط زیست شهری (Urban Environment): تأثیر متقابل فعالیت‌های انسانی و محیط طبیعی در محدوده شهری و راهکارهای حفظ و بهبود آن.
- خیابان کامل (Complete Street): خیابانی که برای استفاده همه کاربران (عابران پیاده، دوچرخه‌سواران، حمل‌ونقل عمومی و وسایل نقلیه) طراحی شده است.
- فضای عمومی (Public Space): فضاهایی مانند پارک‌ها، میدان‌ها، پیاده‌روها که برای استفاده عمومی شهروندان در نظر گرفته شده‌اند.
- طرح راهبردی (Strategic Plan): برنامه‌ای که اهداف کلان توسعه شهر را با تأکید بر نیازهای آینده تعیین می‌کند.
- مقیاس انسانی (Human Scale): رویکردی در طراحی شهری که بر تأمین نیازهای انسانی و تناسب ابعاد محیط با انسان تأکید دارد.
