رود مرزی جنوبی به اروندرود اشاره دارد که به عربی به نام شط العرب شناخته میشود. این رودخانه بزرگ در مرز ایران و عراق واقع شده و از پیوستن رودهای دجله و فرات به کارون شکل میگیرد.
عرض این رودخانه بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ متر و عمق آن بین ۹ تا ۱۵ متر متغیر است. همچنین، در برخی نقاط عمق آن به ۲۵ متر نیز میرسد.
جریان آب این رودخانه از شمال به سمت جنوب و به سوی خلیج فارس است. اروندرود تحت تأثیر جزر و مد دریا قرار دارد که باعث تغییرات دورهای در ارتفاع و جریان آب میشود.
اروندرود به عنوان یک آبراه مهم، نقش کلیدی در بازرگانی و حمل و نقل دریایی بین ایران و عراق دارد. بندرهای خرمشهر و آبادان در ایران و بصره در عراق از جمله بندرهای مهم این منطقه هستند که از طریق این رود به هم متصل میشوند.
اروندرود همواره محل مناقشات بین ایران و عراق بوده است. این درگیریها به بیش از ۴۰۰ سال پیش برمیگردد و در طول تاریخ، قراردادهای متعددی برای تعیین مرز و حق استفاده از این رودخانه بین دو کشور امضا شده است. مهمترین این قراردادها، پیمان ۱۹۷۵ الجزایر است که در آن خط تالوگ (عمیقترین بخش رودخانه) به عنوان مرز رسمی بین دو کشور تعیین شد.
ساحلهای اروندرود دارای پوشش گیاهی متنوعی از جمله نیزارها و چولانها هستند. این پوشش گیاهی به حفظ اکوسیستم منطقه کمک میکند و محیطی مناسب برای زندگی گونههای مختلف جانوری فراهم میآورد.
مهمترین رودخانههای مرزی ایران
ایران دارای چندین رودخانه مرزی است که با کشورهای همسایه خود مشترک است.
۱. اروندرود: که به نام شط العرب نیز شناخته میشود، از پیوستن رودهای دجله و فرات به کارون شکل میگیرد. این رودخانه به دلیل جزر و مد و عمق متغیرش، اهمیت بالایی در حمل و نقل دریایی و بازرگانی دارد.
۲. ارس: یکی از طولانیترین رودخانههای ایران است که از ترکیه سرچشمه میگیرد و به دریای خزر میریزد. این رود به عنوان مرز طبیعی بین ایران و کشورهای همسایه عمل میکند.
۳. اترک: از ارتفاعات هزارمسجد سرچشمه میگیرد و به دریای خزر میریزد. این رودخانه بخشی از مرز ایران و ترکمنستان را تشکیل میدهد و دارای چندین شاخه است.
۴. هریرود: که از ارتفاعات هندوکش در افغانستان سرچشمه میگیرد، به عنوان یکی از منابع تأمین آب شمال شرق ایران شناخته میشود. این رودخانه به دلیل اهمیت آن در کشاورزی و تأمین آب شرب مورد توجه است.
۵. تجن: از پیوستن دو رودخانه هریرود و کشفرود شکل میگیرد و به عنوان مرز طبیعی بین ایران و ترکمنستان عمل میکند.
۶. آستاراچای: رودخانهای کوچک است که از ارتفاعات گردنه حیران سرچشمه میگیرد و به دریای خزر میریزد. این رودخانه شهر آستارا در ایران و آستارا در آذربایجان را از یکدیگر جدا میکند.