پهلوی، واژهای با طیف وسیعی از معانی در زبان فارسی، به مفاهیم گوناگونی همچون زبان، خط، قوم، دوره تاریخی و ویژگیهای فرهنگی و هنری اشاره دارد. این اصطلاح در وهله اول به زبان و خط رایج در دوران اشکانیان و ساسانیان در ایران اطلاق میشود. افزون بر این، به قوم پارت، از اقوام برجسته ایران باستان، نیز اشاره دارد و میتواند معنای پادشاهی و قهرمانی را نیز دربرگیرد. جالب است بدانید که در موسیقی کهن ایران، گونهای از آهنگ نیز با نام پهلوی شناخته میشده است.
معانی مختلف واژه پهلوی را میتوان به تفصیل بررسی کرد. از حیث زبانی و نوشتاری، پهلوی زبان و خط رسمی ایران در دورههای اشکانی و ساسانی بوده است. از نظر قومی، این واژه به قوم پارت بازمیگردد. همچنین، پهلوی میتواند به دوره تاریخی حکومت اشکانیان و ساسانیان نیز دلالت داشته باشد. در معنای پادشاهی یا سلطنتی و نیز قهرمانی و پهلوانی نیز کاربرد دارد، که نشاندهنده ابعاد حماسی و حکومتی این واژه است. در نهایت، استفاده از واژه پهلوی در زمینه موسیقی قدیم ایران برای اشاره به یک نوع آهنگ، و همچنین در مورد سکههای طلایی که نقش پادشاهان سلسله پهلوی را بر خود داشتند، از دیگر کاربردهای این کلمه است. این گستردگی معنایی، پهلوی را به واژهای پربار و چندوجهی در فرهنگ و تاریخ ایران تبدیل کرده است.