در حوزهٔ مهندسی پزشکی، یکی از پیشرفتهترین و پرکاربردترین روشهای تحلیل سلولی، فناوری یاختهسنجِ شارشی است. این تکنیک که بهطور گسترده در تحقیقات پایه، تشخیصهای بالینی و پایش بیماریها بهکار میرود، امکان اندازهگیری همزمان ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی هزاران سلول را در مدتزمانی کوتاه فراهم میسازد. در این روش، سلولهای مورد بررسی بهصورت تکی درون یک جریان مایع قرار میگیرند و با عبور از مقابل یک منبع نور لیزر، اطلاعات ارزشمندی از طریق پراکندگی نور و فلورسانس آنها جمعآوری میشود.
اساس کار یاختهسنجِ شارشی بر سنجشِ ذرات در حین عبور از یک مسیر نوری متمرکز است. در این سیستم، نمونهٔ سلولی بهصورت سوسپانسیون درآمده و با سرعتی کنترلشده از درون لولهای باریک جریان مییابد. هنگامی که هر یاخته از نقطهٔ اندازهگیری میگذرد، پرتو لیزر به آن برخورد کرده و سیگنالهای نوری مختلفی از جمله پراکندگی نور در زوایای جلو و کنار و همچنین فلورسانس ناشی از رنگهای فلورسنت متصل به سلول تولید میشود. این سیگنالها سپس توسط دتکتورهای حساس شناسایی و به دادههای دیجیتال تبدیل میگردند.
کاربردهای این فناوری بسیار گسترده و حیاتی است؛ از تجزیهوتحلیل سیستم ایمنی و شمارش سلولهای خونی گرفته تا تشخیص لوکمی و بررسی چرخهٔ سلولی. دادههای حاصل از یاختهسنجِ شارشی بهوسیلهٔ نرمافزارهای تخصصی تحلیل شده و نمودارها و جمعیتهای سلولی مختلف را با دقت بالا نمایش میدهند. به این ترتیب، این ابزار قدرتمند، نقش انکارناپذیری را در پیشبرد پژوهشهای زیستپزشکی و ارائهٔ خدمات تشخیصی دقیق و سریع در آزمایشگاههای پزشکی ایفا میکند.
